________________
27
ਗਨਧਰ ਇੰਦਰਭੂਤੀ ਗੋਤਮ ਜੈਨ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਿਸ ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼ ਨੂੰ ਮੰਗਲ ਆਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਹੈ, ਗਨਧਰ ਇੰਦਰਭੂਤੀ ਗੋਤਮ। ਗਨਧਰ ਇੰਦਰਭੂਤੀ ਗੋਤਮ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਦੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਸਨ। ਆਪ ਵੇਦ, ਇਤਿਹਾਸ, ਤਰਕ ਸ਼ਾਸਤਰ, ਪੁਰਾਣ, ਉਪਨਿਸ਼ਧਾ ਦੇ ਮਹਾਨ ਵਿਦਵਾਨ ਸਨ। ਆਪ ਕ੍ਰਿਆਕਾਂਡੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਸਨ। ਆਪ ਦੇ ਅਧੀਨ 500 ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਪੜ੍ਹਦੇ ਸਨ। ਆਪ ਦੇ ਦੋ ਭਰਾ ਵਾਯੂ ਭੂਤੀ ਅਤੇ ਅਗਨੀ ਭੂਤੀ ਆਪ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਦਵਾਨ ਸਨ। ਆਪ ਦਾ ਜਨਮ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਜਿਲ੍ਹਾ ਨਾਲੰਦਾ ਦੇ ਕੋਲ ਪਿੰਡ ਗੋਬਰ ਗ੍ਰਾਮ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ।
ਜਦੋਂ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੂੰ ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਆਪ ਕੋਲ ਹੀ ਪਾਵਾਪੁਰੀ ਨਗਰੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਯੱਗ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵਿਦੇਸ਼ ਤੋਂ 4400 ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦੇ ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ ਦੀ ਖਬਰ ਸੁਣ ਕੇ ਸਵਰਗ ਦੇ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤੇ ਸਮੋਸਰਨ (ਧਰਮ ਸਭਾ) ਦਾ ਨਿਰਮਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਸੁਣਨ ਲਈ, ਧਰਤੀ ਤੇ ਆਉਣ ਲੱਗੇ। ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਮਾਨ ਇੰਦਰਭੂਤੀ ਦੀ ਯੱਗ ਸ਼ਾਲਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਆਏ ਤਾਂ ਇੰਦਰਭੂਤੀ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਮੇਰੇ ਯੱਗ ਤੋਂ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਉਹ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੇਖਿਆ ਯੁੱਗ ਸ਼ਾਲਾ ਨੂੰ ਛੱਡਕੇ ਦੇਵਤੇ ਅੱਗੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇੰਦਰਭੂਤੀ ਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਦੇਵਤੇ ਕੀਤੇ ਰਾਹ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਭਟਕ ਗਏ। ਉਸ ਨੇ ਜਦ ਦੇਵਤਿਆਂ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਇੱਕ ਖੱਤਰੀ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਂ ਵਰਧਮਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਹੈ, ਉਸ ਦੀ ਧਰਮ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ, ਦੇਵਤੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਯੁੱਗ
[121]
