________________
ਉਸ ਨੇ ਧਰਮ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਭਗਵਾਨ ਰਿਸਭ ਦੇਵ ਨੂੰ ਬੰਦਨਾ ਨਮਸਕਾਰ ਕੀਤੀ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਸੁਣਿਆ। ਫਿਰ ਵਾਪਸ ਮਹਿਲ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਮੂੰਹ ਵੇਖਿਆ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਬਣਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਦੇਵਤਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਚੱਕਰ ਰਤਨ, ਉਸ ਦੇ ਅੱਗੇ ਅੱਗੇ ਚੱਲਦਾ ਅਤੇ ਪਿੱਛੇ ਉਸ ਦੀ ਫੌਜ ਚੱਲਦੀ। ਜਿਥੇ ਜਿਥੇ ਚੱਕਰ ਰਤਨ ਘੁੰਮਦਾ ਉਥੋਂ ਦੇ ਰਾਜੇ ਅਪਣੇ ਆਪ ਭਰਤ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੁੰਦੇ ਜਾਂਦੇ। ਭਰਤ ਦੀ ਇਸ ਭੁਖ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਉਸ ਦੇ 98 ਭਰਾਵਾਂ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਭ ਦੇਵ ਕੋਲ ਦਿੱਖਿਆ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰ ਲਈ। ਆਖਰ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਕੇ ਚੱਕਰ ਰਤਨ ਰਾਜਧਾਨੀ ਆਯੋਧਿਆ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਪਰ ਚੱਕਰ ਰਤਨ ਦਰਵਾਜੇ ਦੇ ਬਾਹਰ ਆ ਕੇ ਰੁੱਕ ਗਿਆ, ਭਰਤ ਨੇ ਅਪਣੇ ਪ੍ਰੋਹਿਤ ਤੋਂ ਚੱਕਰ ਰਤਨ ਦੇ ਰੁਕਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਪੁੱਛਿਆ। ਰਾਜ ਪ੍ਰੋਹਿਤ ਨੇ ਆਖਿਆ, “ਮਹਾਰਾਜ! ਅਜੇ ਕੋਈ ਰਾਜਾ ਆਪ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੋਣਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਅਧੀਨ ਕਰੋ ਫਿਰ ਹੀ ਚੱਕਰ ਰਤਨ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰੇਗਾ”।
ਭਰਤ ਨੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਆਇਆ, ਉਸ ਦਾ ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਬਾਹੁਵਲੀ ਜੋ ਤਕਸ਼ਿਲਾ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਅਜੇ ਉਸ ਦੀ ਅਧੀਨਤਾ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਰਾਜਾ ਭਰਤ ਨੇ ਆਪਣਾ ਇੱਕ ਦੂਤ ਰਾਜਾ ਬਾਹੂਵਲੀ ਕੋਲ ਭੇਜਿਆ ਅਤੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪ ਦਾ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ। ਤੁਸੀ ਮੇਰੀ ਅਧੀਨਤਾ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਵੋ ਤਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਬਣ ਜਾਵਾਂ। ਦੂਤ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਸੁਣ ਕੇ ਬਾਹੂਵਲੀ ਨੂੰ ਕਰੋਧ ਆ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਆਖਿਆ, “ਆਪਣੇ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਆਖ ਕਿ ਜੋ ਮੈਂ ਰਾਜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਅਪਣੇ ਰਾਜ
[117]
