________________
ਵਾਲੇ ਸਨ। ਰੋਚਨਾ ਨੇ ‘ਕਵਿਜਨਆਸ਼ਰੇ’ ਨਾਉਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਛੰਦ ਗਰੰਥ ਲਿਖਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਤੈਲਗੂ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਛੰਦਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਹਾਇਕ ਸਿੱਧ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕੁਝ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਉਸ ਰਚਨਾ ‘ਵਾਚਕਾਭਰਣ’ ਦੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵੀ ਜੈਨ ਮੱਤ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਸਨ।
ਇਸਤੋਂ ਛੁੱਟ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਰਾਜਾਂ ਤੇ ਆਚਾਰੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪ੍ਰਚਾਰ ਹੋਣ ਤੇ ਵੀ ਜੈਨ ਸਾਹਿਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ। ਇਹ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਅਚੰਭਾ ਹੈ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇ ਲਈ ਜੈਨ ਸਾਧੂਆਂ, ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਤੇ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਤੈਲਗੂ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲਿਆ ਹੋਵੇ ਪਰ ਅੱਜ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਸਿੱਧ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ।
ਇਸਦਾ ਇਕ ਕਾਰਨ ਇਹ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਈ. ਸਨ ਦੂਸਰੀ ਸਦੀ ਤੋਂ 10 ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ ਜੋ ਵੀ ਜੈਨ ਸਾਹਿਤ ਜਾਂ ਵੈਦਿਕ ਸਾਹਿਤ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਉਹ ਸਭ ਧਰਮ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੇ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਜਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਕੁਝ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦਾ ਮਤ ਹੈ ਕਿ 11 ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੋਈ ਜੈਨ ਸਾਹਿਤ ਲਿਖਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਗਿਆ। ਧਰਮ ਵਿਰੋਧੀ ਲੋਕ ਜੇ ਸਾਹਿਤ ਨਸ਼ਟ ਵੀ ਕਰਦੇ ਤਾਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਕਵੀ ਵਿਦਵਾਨ ਜਾਂ ਵਿਚਾਰਕ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਜਿਕਰ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਦੇ।
ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਜੈਨ ਸਾਹਿਤ :
ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਜੈਲ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਮੌਲਿਕ ਸਾਹਿਤ ਘੱਟ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਗਰੰਥਾਂ ਦੇ ਅਨੁਵਾਦ ਮੁਖ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਹਨ। ਮਰਾਠੀ ਜੈਨ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਲੰਬੀ ਹੈ। ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਜੈਨ ਲੇਖਕ ਭਟਾਰਕ ਜਿਨਦਾਸ (ਹਰਿਬੰਸ ਪੁਰਾਣ), ਗੁਣਦਾਸ (ਸ਼੍ਰੇਣਿਕ ਰਾਮ ਰੁਕਮਿਣੀ ਹਰਣ, ਧਰਮ ਅਮਰਿਤ, ਪਦਮ ਪੁਰਾਣ, ਮੇਘ ਰਾਜ, ਯਸ਼ੋਧਰ ਰਾਰਿਤਰ, ਗਿਰੰਨਾਰ ਯਾਤਰਾ) ਕਾਮ ਰਾਜ, (ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਪੁਰਾਣ, ਚੇਤਨਯ
ਹਨ
-
101
