________________
ਅਰਜੁਨ ਵਿਜੇ ਇਹ ਦੋਹੇ ਕਾਵਿ ਪੰਪ ਦੀਆਂ ਮਹਾਨ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਚਕਰਵਰਤੀ ਪੋਨ ਨੇ ਜੈਨ ਧਰਮ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ‘ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਾਣ ਜਿਨਅਕਸ਼ਰ ਮਨੀਂ ਅਤੇ ‘ਭੁਵਨੈਕ ਰਾਮਾ ਅਭਯਦਯ’ ਤਿੰਨ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਲਿਖੇ। ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਰਤਨ ਨੇ ਅਜੀਤ ਪੁਰਾਣ, ਸਾਹਸ ਭੀਮ ਸੇਨ, ਵਿਜੈ ਪਸ਼ੂ ਰਾਮ ਚਰਿਤ ਅਤੇ ਚਕਰੇਸ਼ਵਰ ਚਰਿਤ ਇਨਾਂ ਚਾਰ ਗਰੰਥਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ। | ਉਪਰੋਕਤ ਕਵੀਆਂ ਤੋਂ ਛੁੱਟ ਕਰਣਾਹਾਰਿਆ (ਨੇਮੀਨਾਥ ਪੁਰਾਣ), ਰਤਨ (ਗੱਦਾਯੁੱਧ ਤੇ ਅਜਿਤ ਪੁਰਾਣ), ਚਾਮੁੰਡ ਰਾਏ (ਰੇਸ਼ਟ ਪੁਰਸ਼ ਸਲਾਕਾ ਪੁਰਾਣ ਤੇ ਚਾਮੁੰਡ ਰਾਏ ਪੁਰਾਣ), ਅਭਿਨਵ ਪੰਪ ਨਾਗਚੰਦਰ (ਮੱਲੀ ਪੁਰਾਣ ਅਤੇ ਰਾਮ ਚੰਦ ਚਰਿਤਰ ਪੁਰਾਣ), ਬੰਧੂ ਵਰਮਾ (ਹਰਿਬੰਸ ਪੁਰਾਣ), ਕੁਮੁਦੇਦੂ (ਰਾਮਾਇਣ), ਰਤਨਾਕਰ ਵਰਨੀ (ਭਰਤੇਸ਼ ਵੇਰਵ), ਆਂੜਡੇਈਆ (ਕਵਿਗਰ ਨਾਵ), ਅਭਿਨਵ ਵਾਗਦੇਵੀ ਕੰਤੀ ਆਦਿ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਗਿਣਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਤਾਮਿਲ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਜੈਨ ਸਾਹਿਤ : | ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਈ. ਸਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜੈਨ ਧਰਮ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਿਹਾ। ਤਾਮਿਲ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਜੈਨ ਕਵੀਆਂ ਤੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਇੰਨਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਕਿ ਤਾਮਿਲ ਭਾਸ਼ਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਰਿਣੀ ਰਹੇਗੀ। ਤੋਲਕਾ ਪਿਯਮ ਤਾਮਿਲ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਵਿਆਕਰਣ ਗਰੰਥ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਜੈਨ ਵਿਦਵਾਨ ਨੇ ਲਿਖਿਆ। ‘ਤਰਿਕੂਰਲ ਕਾਵਿ ਤਾਮਿਲ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਨੀਤੀ ਸਾਸ਼ਤਰ ਤੇ ਸਮਾਜ ਸਾਸ਼ਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਕੁੱਲ 1330 ਪਦ ਹਨ। ਇਸਨੂੰ ਤਾਮਿਲ ਦੇ ਲੋਕ ਤਾਮਿਲ ਵੈਦ ਆਖਦੇ ਹਨ। ਇਕ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਇਸ ਦੀ ਰਚਨਾ ਗੁੰਦ ਕੁੰਦ (ਐਲਾ ਆਚਾਰੀਆ) ਹੈ। ਦੂਸਰੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਦੀ ਰਚਨਾ ਤਿਰੁਬਲਲੁਬਰ ਸਨ ! ਤਿਰਬੁਲਬਰ ਨੂੰ ਕੁਝ ਵਿਦਵਾਨ ਜੈਨ ਧਰਮ ਅਨੁਯਾਈ ਆਖਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕੁਝ ਸ਼ੇਵਮਤ ਅਨੁਯਾਈ। ‘ਨਾਲੀ ਡਯਾਰ ਇਹ ਸੰਹਿ ਰੰਥ ਹੈ। ਉਤਰ ਵਿੱਚ ਕਾਲ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅੱਠ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਧੂ ਦੱਖਣ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਾਂਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਏ
