________________
ਛੰਦ ਸਬੰਧੀ ਗਰੰਥ :
ਛੰਦੋ ਅਨੁਸਾਸ਼ਨ, ਜੈਕੀਰਤੀ ਛੰਦੇ ਅਨੁਸਾਸ਼ਨ, ਛੰਦ ਰਤਨਾਵਲੀ ਆਦਿ ਹਨ। ਅਲੰਕਾਰ ਗਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਅਲੰਕਾਰ ਚੁੜਾਮਣੀ, ਕਵੀ ਸ਼ਿਖਾ, ਕਵਿਕਲਪਲਤਾ, ਅਲੰਕਾਰ ਬੋਧ, ਅਲੰਕਾਰ ਮਹੋਧੀ ਆਦਿ - ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਗਰੰਥ ਹਨ। ਸਤੋਤਰ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਵੀਰਾਗ ਸਤੋਤਰ, ਭਕਤਾਮਰ ਸਤੋਤਰ, ਕਲਿਆਣ ਮੰਦਰ, ਰਿਸ਼ੀਮੰਡਲ ਆਦਿ ਸਤੋਤਰ ਹਨ।
ਜੋਤਿਸ਼ ਸਬੰਧੀ :
ਜਯੋਤਿਸ਼ ਰਤਨਮਾਲਾ, ਗਣਿਤਵਿਲਕ, ਭਵਨਦੀਪਕ, ਨਾਰ-ਚੰਦਰ ਜਿਉਤੀਸ਼ ਸੰਸਾਰ, ਬਹੁਤ ਪਰਵਮਾਲਾ, ਆਦਿ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਸਬੰਧੀ ਸੰਗੀਤ ਉਪਨਿਸ਼ਦ, ਸੰਗੀਤਸਾਰ, ਸੰਗੀਤ ਮੰਡਲ ਆਦਿ ਹਨ।
ਜੈਨ ਮੁਨੀਆਂ ਨੇ ਅਜੈਨ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਲਿਖੇ ਗਰੰਥਾਂ ਤੇ ਵੀ ਟੀਕਾਵਾਂ ਲਿਖ ਕੇ ਆਪਣੀ ਖੁਲ ਦਿਲੀ ਦਾ ਸਬੂਤ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਪਾਣਨਿ ਵਿਆਕਰਨ ਤੇ ਸ਼ਬਦਾ ਅਵਤਾਰ ਨਿਆਸ, ਦਿਗਨਾਗ ਦੇ ਨਿਆਏਵੇਸ਼ ਤੇ ਵਿਰਤੀ, ਸ਼੍ਰੀਧਰ ਦੀ ਨਿਆਏ ਕੰਦਲੀ ਤੇ ਟੀਕਾ, ਨਾਗਾ ਅਰਜਨ ਦੀ ਯੋਗ ਰਤਨ ਮਾਲਾ ਤੇ ਵਿਰਤੀ, ਅਕਸ਼ੇਪਾਦ ਦੇ ਨਿਆਏਸੂਤਰ ਤੇ ਟੀਕਾ, ਵਾਤਸਾਯਨ ਦੇ ਨਿਆਏ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇ ਟੀਕਾ, ਵਾਚਸਪਤਿ ਦੀ ਤਾਤਪਯ ਟੀਕਾ ਤੇ ਟੀਕਾ ਆਦਿ ਇਸ ਤਰਾਂ ਕਾਵਿ ਸਾਹਿਤ ਤੇ ਵੀ ਟੀਕਾਵਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ । ਜਿਵੇਂ ਮੇਘਦੂਤ, ਰਘੂਬੰਸ, ਕਾਂਢੰਬਰੀ, ਕੁਮਾਰ ਸੰਭਵ ਨੋਸ਼ਧਿਆ ਆਦਿ।
| ਕਈ ਜੈਨ ਆਚਾਰੀਆ ਨੇ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਤਜ਼ਰਬੇ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮੇਸੁੰਦਰਗਣੀ ਨੇ ਅਸ਼ਟ ਲਕਸ਼ੀ ਗਰੰਥ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਉਸ ਵਿੱਚ ਕਾਗੈ ਰੇ ਸੀ ਇਸ ਪਦ ਦੇ 1022407 ਅਰਥ ਲਿਖੇ ਹਨ। ਆਚਾਰੀਆ ਕੁਮੁਦੇਦੇਂ ਨੇ ‘ਕੁਵਲ ਨਾਉ ਦੇ ਅਨੋਖੇ ਗਰੰਥ ਨੂੰ ਅੰਕਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ 64 ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੋਈ ਹੈ। ਸਿੱਧੀ ਲਾਈਨ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨ ਤੇ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸਲੋਕ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਖੜੀ ਲਾਈਨ ਵਿੱਚ ਦੂਸਰੀ ਭਾਸ਼ਾ
95.
