________________
ਲੇਖਕ ਦੀ ਕਲਮ ਤੋਂ
ਜੈਨ ਧਰਮ, ਦਰਸ਼ਨ, ਸਾਹਿਤ, ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕਾਂ ਗਲਤ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਕਿਨੇ ਹੀ ਵਿਦਵਾਨ, ਜੈਨ ਧਰਮ ਨੂੰ ਵੈਦਿਕ ਧਰਮ ਦੀ ਸ਼ਾਖਾ ਆਖਦੇ ਹਨ, ਕਈ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੀ, ਕਈ ਵੈਦਿਕ ਧਰਮ ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੂੰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜੈਨ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕਾਂ ਗਲਤ ਵਿਚਾਰ ਧਾਰਾਵਾਂ ਹਨ। ਅਨੇਕਾਂ ਮੰਨੇ ਪ੍ਰਮੰਨੇ ਵਿਦਾਵਾਨ ਸਿਆਦਵਾਦ ਨੂੰ ਸ਼ੰਕਾਵਾਦ ਆਖਦੇ ਹਨ। ਇਹੋ ਹਾਲਤ ਹੀ ਸਾਹਿਤ ਬਾਰੇ ਵੀ ਹੈ। ਆਚਾਰਿਆ ਰਾਮਚੰਦਰ ਸ਼ੁਕਲ ਜਿਹੇ ਵਿਦਵਾਨ ਆਲੋਚਕ ਜੈਨ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਘਾਸਲੇਟੀ ਸਾਹਿਤ ਮੰਨਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਜੈਨੀਆਂ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਚਾਈ ਦਾ ਗਿਆਨ ਨਹੀਂ। ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਇੱਛਾ ਸੀ ਕਿ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਪੁਸਤਕ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜੈਨ ਧਰਮ, ਦਰਸ਼ਨ, ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੋਵੇ। ਗਲਤ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਦੂਰ ਹੋਣ। ਪਰ ਕਈ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੇ ਲੇਖਨ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਕਾਰਣ ਇਹ ਭਾਵਨਾ ਸਿਰੇ ਨਾ ਚੜ੍ਹ ਸਕੀ।
ਮਦਰਾਸ ਚੋਮਾਸੇ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਅਮਲੀ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ। ਮੇਰਾ ਉਦੇਸ਼ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਕਾਲੇਜ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਉਪਯੋਗੀ ਹੋਵੇ। ਜੈਨ ਧਰਮ, ਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਇਛੁੱਕਾਂ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਪਿਆਸ ਬੁਝਾ ਸਕੇ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਮੈਂ ਪੁਸਤਕ ਲਿਖੀ। ਮੇਰੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸਫਿਆਂ ਦੀ ਮਰਿਆਦਾ ਦਾ ਸਵਾਲ ਵੀ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਸਭ ਕੁੱਝ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਦਾ ਸਵਾਲ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੰਖੇਪ ਪਰ ਸਾਰ ਰੂਪ ਮੈਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ।
10
