________________
ਜੈਨ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਚਰਿਤਰ ਦੇ ਦੋ ਭੇਦ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ -ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਸਰਵ। ਜੋ ਅਧੂਰੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤਿਆਗ ਹਿਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਦੇਸ਼ ਚਰਿਤਰ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਪੂਰਨ ਰੂਪ ਵਿਚ ਤਿਆਗ ਸਰਵ ਚਰਿਤਰ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਚਰਿੱਤਰ ਨੂੰ ਹਿਣ ਕਰਨ ਵਾਲਾਹ ਸ਼ਾਵਕ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਪੂਰਨ ਚਰਿਤਰ ਨੂੰ ਹਿਣ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਮਣ (ਸਾਧੂ) ਹੈ।
ਵਕ ਧਰਮ-ਹਿਸਥ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ :
| ਸ਼ਾਵਕ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਿਸਥੀ ਨੂੰ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸੱਤ ਕੁਵਿਅੱਸਨ (ਬੁਰੀਆਂ ਆਦਤਾਂ) ਦਾ ਤਿਆਗ ਅਤਿ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ : (1) ਜੂਆ (2) ਮਾਸ (3) ਸ਼ਰਾਬ (4) ਵੇਸਵਾ ਦੇ ਘਰ ਜਾਣਾ (5) ਪਰਾਈ ਇਸਤਰੀ ਨਾਲ ਨਜ਼ਾਇਜ ਸਬੰਧ (6) ਸ਼ਿਕਾਰ ਖੇਲਨਾ (7) ਚੋਰੀ ਕਰਨਾ।
ਉਪਰੋਕਤ ਸੱਤ ਵਿਅੰਜਨਾਂ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ । 35 ਮਾਰਗ ਅਨੁਸਾਰੀ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਧਾਰਨ ਕਰਨਾ ਅਤਿ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਉਹ (ਵਕ) ਨਿਆਂ ਪੂਰਵਕ ਧਨ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲਾ ਹੋਵੇ। ਸ਼੍ਰੇਸ਼ਟ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੋਵੇ। ਆਪਣੇ ਕੁਲ ਅਤੇ ਸ਼ੀਲ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਿੰਨ ਗੋਤ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਸਬੰਧ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੋਵੇ। ਪਾਪਾਂ ਤੋਂ ਡਰਨ ਵਾਲਾ ਹੋਵੇ। ਉਹ ਸਿੱਧ ਅਤੇ ਸਰਬਸਮਤ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੋਵੇ। ਕਿਸੇ ਦੀ ਅਤੇ ਖਾਸ ਰੂਪ ਵਿਚ ਰਾਜਾ ਆਦਿ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਨਾ ਕਰੇ। ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੀ ਥਾਂ ਘਰ ਪਾਵੇ ਜੋ ਨਾ ਤਾਂ ਇਕਦਮ ਖੁਲਾ ਹੋਵੇ ਨਾ ਇਕਦਮ ਬੰਦ। ਘਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਨੂੰ ਅਨੇਕਾਂ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਨਾ ਹੋਣ। ਸਦਾਚਾਰੀ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਕਰੇ । ਮਾਂ-ਪਿਉ ਦੀ ਸੇਵਾ ਭਗਤੀ ਕਰੇ । ਰਗੜੇ-ਝਗੜੇ ਅਤੇ ਬਖੇੜੇ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੋ ਅਰਥਾਤ ਚਿਤ ਵਿਚ ਗੁੱਸਾ ਉਤਪੰਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਤੇ ਨਾ ਰਹੇ।
