________________
ਉਹਨਾ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਯੋਗ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਸੀ। ਆਚਾਰੀਆ ਸ਼ੁਭਚੰਦਰ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਯੋਗ ਵਿਦਿਆ ਸੰਸਥਾਪਿਕ ਕਿਹਾ ਹੈ।' ਹਠਯੋਗ ਪ੍ਰਦੀਪਿਕਾ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ਭਦੇਵ ਨੂੰ ਹਠਯੋਗ ਵਿਦਿਆ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਮੰਨਿਆ ਹੈ।
ਰਿਸ਼ਭਦੇਵ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਭਰਤ ਨੂੰ 72 ਕਲਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬਾਹੂਬਲੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਣੀ ਲੱਛਣ ਵਿਦਿਆ ਦਾ ਗਿਆਨ ਕਰਾਇਆ। ਆਪਣੀ ਪੁੱਤਰੀ ਬ੍ਰਹਮੀ ਅਠਾਰਾਂ ਲਿਪੀਆਂ ਦਾ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰੀ ਨੂੰ ਗਣਿਤ ਦਾ ਗਿਆਨ ਕਰਾਇਆ। ਇਸਤਰੀਆਂ ਨੂੰ 64 ਕਲਾਵਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੌ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਸ਼ਿਲਪ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਸੰਬੰਧੀ ਗਿਆਨ ਕਰਾਇਆ।
24
ਉਹ ਪਹਿਲੇ ਰਾਜਾ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤੀ, ਸਮਾਜਨੀਤੀ ਤੇ ਧਰਮਨੀਤੀ ਆਦਿ ਦਾ ਗਿਆਨ ਕਰਾਇਆ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਛੱਡ ਕੇ ਸਾਧੂ ਦੀਖਿਆ गूग्ट ਕੀਤੀ। ਮਹਾਨ ਤਪ ਸਾਧਨਾ ਨਾਲ ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।
ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਭਦੇਵ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਦੀਖਿਆ ਚੈਤ ਵਦੀ 8 ਅਤੇ ਨਿਰਵਾਨ ਮਾਘ ਵਦੀ 13 ਨੂੰ ਹੋਇਆ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਵਾਣ ਭੂਮੀ ਅਸ਼ਟਾਪਦ ਪਰਬਤ ਹੈ।
ਦੂਸਰੇ 22 ਤੀਰਥੰਕਰ
ਦੂਜੇ ਤੀਰਥੰਕਰ ਅਜੀਤ ਨਾਥ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਸਥਾਨ ਅਯੋਧਿਆ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਜਿੱਤਸ਼ਤਰੂ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਵਿਜੈ ਦੇਵੀ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਮਾਘ ਸੁਦੀ 8 ਅਤੇ ਨਿਰਵਾਣ ਚੇਤ ਸੁਦੀ 5 ਨੂੰ ਹੋਇਆ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਨਿਰਵਾਣ ਭੂਮੀ ਸੰਮੇਦਸ਼ਿਖਰ ਹੈ।
25
ਤੀਸਰੇ ਤੀਰਥੰਕਰ ਸੰਭਵ ਨਾਥ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਵਸੰਤੀ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਰਾਜਾ ਜਿਤਾਰਿ ਸੀ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਦਾ
23.
ਗਿਆਨਾਰਣਵ 1/2
24.
ਜੰਬੂਦੀਪ ਪਰਗਿਪਤੀ, ਉਸਹੰਚਰਿਯੰ
25.
ਸਵੇਤਾਂਵਰ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਸਮੇਦ ਸਿਖਰ ਨਾਉਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਗੰਬਰ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਸਮੇਦ ਸ਼ਿਖਰ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਪਾਰਸ਼ਨਾਬ ਹਿਲ ਆਖਦੇ ਹਨ।
30
