________________
ਜੈਨ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ
ਜੈਨ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਮਾਨਵਤਾ ਦੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਹੈ। ਮਨੁੱਖੀ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ, ਸੱਚ, ਸ਼ੀਲ, ਬਹਾਦਰੀ, ਸਦਾਚਾਰ, ਰਹਿਮਦਿਲੀ, ਦੋਸਤੀ, ਦਰਿਆਦਿਲੀ ਆਦਿ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸੰਪੂਰਨ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨਾ ਹੀ ਇਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਹੈ। ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਮਨੁੱਖ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਾਲ ਡੂੰਘਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ। ਇਹ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਹੈ, ਮਿਠਾਸ ਹੈ, ਜੀਵਨ ਦੀ ਮਹਾਨਤਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪਾਣ ਹਨ। ਉਸ ਦਾ ਪਤਨ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਇਹ ਮਹਾਨ ਨਾਅਰਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਸੁਖੀ ਹੋਣ, ਮੈਂ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਾਂਗ ਸਮਝਾਂ! ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜੈਨ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਵਿਚਾਰ ਨੀਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਆਚਾਰ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਹੈ। ਚੈਨ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਮਹਾਂਮੰਤਰ ਨਵਕਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਮਹਾਂਮੰਤਰ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ :
ਮੋ ਅਰਿਹੰਤਾਣੰਮ ਮੋ ਸਿਧਾਣੰਮ ਮੋ ਆਰਿਆਣੰਮ ਮੈਂ ਉਕੁੱਝਾਯਾਣੰਮ ਮੋ ਲੋਏ ਸੱਵ ਸਾਹੂਣੰਮ ਏਸੋ ਪੰਚ ਨਮੁਕਾ ਰੋ ਸੱਵਪਾਵਪਣਾਸਣੋ। ਮੰਗਲਾਣੰਚ ਚ ਸੱਵੇ ਸੀ ਪੜਮ ਹਵਈ ਮੰਗਲ।
107
