________________
ਜੈਨ ਤਿਉਹਾਰ
ਤਿਉਹਾਰ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਅਤੇ ਕਲਾ ਦਾ ਮਿਲੀਆ ਰੂਪ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਦੇ ਅਪਣੇ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ੇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਜ਼ਰੂਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਤਿਉਹਾਰ ਉਸ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ, ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਧਰਮ ਦੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਨ ਹਨ। ਜੈਨ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਤਿਉਹਾਰ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
1. ਸੰਵਤਸਰੀ, ਪਰਯੁਸ਼ਨ ਪਰਬ, ਦਸ ਲਕਸ਼ਨ ਪਰਬ 2. ਅਕਸ਼ੈ ਤਰਿਤਿਆ ।
ਦੀਵਾਲੀ, ਮਹਾਵੀਰ ਨਿਰਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਜਯੰਤੀ ਪਾਰਸ਼ਵ ਜਯੰਤੀ ਸ਼ਾਸ਼ਵਤ ਔਲੀ ਤੱਪ
ਯੂਸ਼ਨ ਪੁਰਬ
ਅਧਿਆਤਮ ਸਾਧਨਾ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ, ਇਸ ਸਾਰੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਮੁੱਖ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਮਹਾਂ ਪੁਰਬ ਅਖਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਭਾਦੋਂ ਮਹਿਨੇ ਦੀ ਬਦੀ 12 ਜਾਂ 13 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਭਾਦੋਂ ਸ਼ੁਧੀ ਚੋਥ ਜਾਂ ਪੰਜਮੀ ਤੱਕ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਤਿਆਗ, ਤੱਪਸਿਆ, ਸਵਾਧਿਆਏ ਆਤਮ ਚਿੰਤਨ, ਧਿਆਨ, ਦਾਨ, ਪ੍ਰਭੂ ਭਗਤੀ ਆਦਿ ਆਤਮ ਸ਼ੁੱਧੀ ਦੀਆਂ ਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਸਾਧਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਰਯੁਸ਼ਨ ਪਬ ਦਾ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਸੰਵਤਸਰੀ ਅਖਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ ਅੱਠ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਹੋਣ ਕਰਨ ਇਸ ਨੂੰ ਆਸ਼ਟਾਹਿਕ ਪਰਬ ਵੀ ਆਖਦੇ ਹਨ। ਸਾਲ ਭਰ ਦੀ ਭੁਲ ਚੁੱਕ ਦੇ ਲਈ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ‘ਤੇ ਖਿਮਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਖਿਮਾ ਪਰਬ ਵੀ ਆਖਦੇ ਹਨ। ਦਿਗੰਬਰ ਜੈਨ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਭਾਦੋ ਧੀ ਪੰਚਮੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਚੋਦਸ ਤੱਕ ਦਸ ਲਕਸ਼ਨ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਦਸ ਲਾਕਸ਼ਨੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
56
