________________
ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜੈਨ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਅਧਿਐਨ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿਤਾ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ। | ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੈਨ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਵਿਦਿਆ ਅਤੇ ਰਾਜ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੱਖੋਂ ਪੱਤਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਮਹਾਨ ਪੰਡਿਤ, ਮਹਾਨ ਤਰਕ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਚਾਰਿਆ ਸਿੱਧ ਸੈਨ ਸੂਰੀ ਦਿਵਾਕਰ ਹੋਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਪਣੀ ਵਿਦਿਆ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਅਵੰਤੀ ਦੇ ਰਾਜਾ ਸਮਰਾਟ ਵਿਕ੍ਰਮਾਦਿੱਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਰਾਜੀਆਂ ਨੂੰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦਾ ਅਨੁਯਾਈ ਬਣਾਇਆ। ਸਿੱਧ ਸੈਨ ਸੂਰੀ ਨੇ ਨਿਯਾਏ ਅਵਤਾਰ, ਸਨਮਤੀ ਤਰਕ ਜਿਹੇ ਅਦਭੁਤ ਨਿਯਾਏ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਕੇ ਜੈਨ ਸ਼੍ਰੋਮਣਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯਾਏ ਅਤੇ ਤਰਕ ਵਿੱਦਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਕਲਿਆਣ ਮੰਦਿਰ ਸਤੋਤਰ ਵੀ (ਭਗਵਾਨ ਪਾਰਸ ਨਾਥ ਦੀ ਸਤੁਤੀ) ਆਪ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰ ਰਚਨਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਵੀਰ ਨਿਰਵਾਨ ਸੰਮਤ 840 (ਵਿਕਰਮ ਸੰਮਤ 350 - 377 ਦਾ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ)
• ਅਚਾਰਿਆ ਸ੍ਰੀ ਮਾਨਤੰਗ ਸੂਰੀ:
ਵਿਕਰਮ ਦੀ 7ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਭਗਤੀ ਰਥ ਦੇ ਮਹਾਨ ਪ੍ਰਤੀਕ ਅਚਾਰਿਆ ਸ੍ਰੀ ਮਾਨਤੰਗ ਸੁਰੀ ਹੋਏ। ਅਚਾਰਿਆ ਸ੍ਰੀ ਮਾਨਤੰਗ ਸੁਰੀ ਨੂੰ ਸਵੇਤਾਂਬਰ ਅਤੇ ਦਿਗੰਬਰ ਦੋਹੇਂ ਜੈਨ ਪ੍ਰੰਪਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਤਿਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਮਰ ਰਚਨਾ ਭਕਤਾਂਵਰ ਸਤੋਤਰ ਦਾ ਅੱਜ ਲੱਖਾਂ ਜੈਨੀ ਹਰ ਰੋਜ ਪਾਠ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਪਣੀ ਸ਼ੁੱਧ ਭਗਤੀ ਤੋਂ ਬਨਾਰਸ ਦੇ ਰਾਜਾ ਹਰਸ਼ ਦੇਵ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ। 48 ਤਾਲੇਆਂ ਵਾਲੇ ਜੈਲ ਖਾਣੇ ਵਿੱਚ ਬੰਦ, ਪ੍ਰਭੂ ਭਗਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ ਮੁਕਤ ਹੋ ਕੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ ਅਤੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣੇ ਇਸ਼ਟ ਦੇਵ ਦਾ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ।
• ਅਚਾਰਿਆ ਸ੍ਰੀ ਹਰੀ ਭੱਦਰ ਸੂਰੀ:
ਵਿਕਰਮ ਦੀ 6ਵੀਂ, 7ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਜੈਨ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਅਚਾਰਿਆ ਹਰੀ ਭੱਦਰ ਦਾ ਪੈਦਾ ਹੋਣਾ ਇਕ ਯਾਦਗਾਰੀ ਘੱਟਨਾ ਹੈ। ਆਪ ਚਿੱਤਰਕੁਟ ਨਿਵਾਸੀ ਵੇਦ ਵੇਦਾਂਗ ਦੇ ਮਹਾਨ ਜਾਣਕਾਰ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਸਨ। ਇਕ ਸ਼ਲੋਕ ਦਾ ਅਰਥ ਨਾ
24
