________________
ਦਾ ਕਥਨ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਦੇਵਾਨੁਪ੍ਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸਨ ਜੈਨ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਸਿਧੇ ਸੰਬਧ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
• ਰਾਜਾ ਸੰਤੀ:
ਸਮਰਾਟ ਅਸ਼ੋਕ ਦਾ ਪੋਤਾ ਅਤੇ ਕੁਨਾਲ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ; ਸੰਪਤੀ। ਸੰਪਤੀ ਅਪਣੇ ਪਿਛਲੇ ਜਨਮ ਦੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅਚਾਰਿਆ ਸੁਹੱਸਤੀ ਦਾ ਭਗਤ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਅਪਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੱਤਾ। ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਜੋ ਯੋਗਦਾਨ ਰਾਜਾ ਅਸ਼ੋਕ ਦਾ ਰਿਹਾ, ਉਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਸੰਤੀ ਦਾ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਪ੍ਰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ। ਉਸ ਨੇ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮ ਦੇ ਅਨਾਰਿਆ ਦੇਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਜੈਨ ਸਾਧੂ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਉੱਥੇ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਭੇਜੇ ਅਨੇਕਾਂ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਖੁਦਵਾਏ, ਅਨੇਕਾਂ ਵਿਹਾਰ (ਸਾਧੂਆਂ ਦੇ ਰਹਿਣ ਦੇ ਠਿਕਾਨੇ) ਅਤੇ ਜੈਨ ਮੰਦਿਰਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਤੋਂ ਅਚਾਰਿਆ ਸੁਹੱਸਤੀ ਤੱਕ ਅਤੇ ਰਾਜਾ ਸ਼੍ਰੇਣਿਕ ਤੋਂ ਸੰਤੀ ਤੱਕ 400 ਸਾਲ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਜੈਨ ਧਰਮ ਰਾਜਸੀ ਧਰਮ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਹੋ ਗਿਆ।
ਮੋਰੀਆ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਅੰਤਮ ਕਾਲ ਸਮੇਂ ਉਸਦੇ ਆਖਰੀ ਰਾਜਾ ਬ੍ਰਦਰੱਥ ਦਾ ਬਾਹਮਣ ਸੇਨਾਪਤੀ ਪੁਸਤਮਿੱਤਰ ਸੀ। ਉਸ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਕੱਟੜਤਾ ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਦਵੇਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਈ। ਉਸ ਨੇ ਜੈਨੀਆਂ ਅਤੇ ਬੋਧੀਆਂ ਤੇ ਭਿੰਅਕਰ ਅਤਿਆਚਾਰ ਕੀਤੇ। ਹੋਲੀ ਹੋਲੀ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਤਾਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਤੋਂ ਸਮਾਪਤ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੁਰੀ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਸਿਮਟ ਕੇ ਦੱਖਣ, ਪੱਛਮੀ ਭਾਰਤ ਵੱਲ ਰਹਿ ਗਿਆ।
ਵੀਰਨਿਰਵਾਨ ਸੰਮਤ 245 ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਅਚਾਰਿਆ ਬਲਿਹ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦੇ ਵਾਰਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਧ ਹੋਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਕਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਮਹਾਮੇਘਵਾਹਨ ਰਾਜਾ ਖਾਰਵੇਲ ਹੋਇਆ। ਉਹ ਜੈਨ ਧਰਮ ਅਨੁਯਾਈ ਸੀ ਉਸ ਨੇ ਕੁਮਾਰਰੀ ਪਰਬਤ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਖੰਡ ਗਿਰੀ ਉਦੇਰੀ ਉੜੀਸਾ ਉੱਪਰ ਇਕ ਸਾਧੁ ਸੰਮੇਲਨ ਬੁਲਾਇਆ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਚਾਰਿਆ ਸੁਹੱਸਤੀ ਦੇ ਚੇਲੇ ਆਰੀਆ ਸੁਸਿਥਤ ਸੁਤਿਬੁਧ ਆਦਿ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ।
22
