________________
(ਵਿਕਰਮ ਸੰਮਤ ਪੁਰਬ 406) ਵਿੱਚ ਮੋਕਸ਼ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਆਰਿਆ ਜੰਬ ਇਸ ਯੁਗ ਦੇ ਅੰਤਮ ਕੇਵਲੀ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸਾਰੇ ਨਿਰਗ੍ਰੰਥ ਸੰਪਰਦਾਏ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਵੀ ਮੱਤਭੇਦ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਆਰਿਆ ਜੰਬੁ ਸਵਾਮੀ ਦੇ ਨਿਰਵਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਭਵ ਸਵਾਮੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਰਸ ਬਣੇ। ਪ੍ਰਭਵ ਇਕ ਖੱਤਰੀ ਪੁੱਤਰ ਸਨ, ਪਰ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਵੱਸ ਵਿਦਰੋਹੀ ਬਣਕੇ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ। ਸ੍ਰੀ ਜੰਬੁ ਸਵਾਮੀ ਦਾ ਵਾਰਤਾਲਾਪ ਨੇ ਉਨਾ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਨੂੰ ਜਾਗਰਤ ਕੀਤਾ। ਵੀਰਨਿਵਾਨ ਸੰਮਤ 1 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਰਿਆ ਸੁਧਰਮਾ ਸਵਾਮੀ ਤੋਂ ਦੀਖਿਆ ਲਈ 64 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਸੰਘ ਦੇ ਅਚਾਰਿਆ ਬਣੇ, ਅਤੇ ਵੀਰਨਿਰਵਾਨ 75 (ਵਿਕਰਮ ਸੰਮਤ ਪੁਰਬ 395) ਵਿੱਚ 105 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਿਰਵਾਨ ਹੋ ਗਿਆ। | ਅਚਾਰਿਆ ਪ੍ਰਭਵ ਪਹਿਲੇ 14 ਪੁਰਵਾਂ ਦੇ ਅਚਾਰਿਆ ਸਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਮੱਗਧ ਦੇ ਸਿੰਘਾਸਨ ਤੇ ਨੰਦ ਵੰਸ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ, ਨੰਦ ਵੰਸ ਵੀ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦਾ ਅਨੁਯਾਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪ੍ਰਮਾਣ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਕਲਿੰਗ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਮਹਾਰਾਜਾ ਖਾਰਵੇਲ ਦੇ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਹਾਰਾਜ ਨੰਦ ਨੇ ਅਪਣੇ ਰਾਜਕਾਲ ਵਿੱਚ ਲਿੰਗ ਦੇਸ਼ ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉੱਥੇ ਕਲਿੰਗ ਦੇ ਰਾਜ ਘਰਾਣੇ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇਵ ਦੀ ਬਹੁਤ ਕੀਮਤੀ ਪੁਰਾਤਨ ਮੂਰਤੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਜਾ ਨੰਦ ਅਪਣੇ ਨਾਲ ਲੈ ਆਇਆ। ਇਸ ਤੋਂ 300 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਕਲਿੰਗ ਦੇ ਰਾਜੇ ਖਾਰਵੇਲ ਨੇ ਮੱਧ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਤੱਦ ਉੱਥੇ ਪੁਸ਼ਯ ਮਿੱਤਰ ਦਾ ਰਾਜ ਸੀ, ਪੁਸ਼ਯ ਮਿੱਤਰ ਨੇ ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਵਾਪਸ ਕਰਕੇ ਸ਼ਮਰਾਟ ਖਾਰਵੇਲ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨੰਦ ਵੰਸ਼ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦਾ ਅਨੁਯਾਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਭ ਦੇਵ ਦੀ ਪੁੱਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਨੰਦ ਦਾ ਮੰਤਰੀ ਰਾਕਸ਼ਸ਼ ਵੀ ਜੈਨ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਵਰਨਣ ਮੁਦਰਾਕਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
19
