________________
ਭਾਰਤੀ ਧਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਕਤੀ: | 113 ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ
1. ਐਦਾਰਿਕ - ਜੋ ਸਰੀਰ ਜਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਜਿਸ ਦਾ ਛੇਦਨ ਭੇਦਨ ਹੋ ਸਕੇ ਉਹ ਅਦਾਰਿਕ ਸਰੀਰ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ, ਪਸ਼ੂ, ਪੰਛੀ ਆਦਿ ਦਾ ਸਰੀਰ ਐਦਾਰਿਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
2. ਵੇਕ੍ਰਿਆ - ਜੋ ਸਰੀਰ ਛੋਟਾ ਬੜਾ ਆਦਿ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਧਾਰਨ ਕਰ ਸਕੇ ਉਹ ਵੇਕ੍ਰਿਆ ਅਖਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਦੇਵਤਾ ਅਤੇ ਨਾਰਕੀ ਜੀਵਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
3. ਆਹਾਰਕ - ਜੋ ਸਰੀਰ ਕੇਵਲ 14 ਪੂਰਵ ਧਾਰੀ ਗਿਆਨੀ ਮੁਨੀ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਰੱਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਆਹਾਰਕ ਸਰੀਰ ਆਖਦੇ ਹਨ।
4. ਤੇਜ਼ਸ - ਜੋ ਸਰੀਰ ਗਰਮੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੈ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਪਚਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਤੇਜ਼ਸ ਸਰੀਰ ਅਖਵਾਉਂਦਾ ਹੈ।
5. ਕਾਰਮਨ - ਕਰਮ ਸਮੂਹ ਹੀ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਹੈ।
ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਦੇ ਜੈਨ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਪੰਜ ਸਰੀਰਾਂ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਤਮਾ ਦੇ ਤੇਜ਼ਸ ਅਤੇ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਹਨ, ਇਹਨਾਂ ਸਰੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪੁਨਰਜਨਮ ਦੇ ਬੀਜ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਤਮਾ ਧਾਰਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਾਮਨ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਹੀ ਪੁਨਰਜਨਮ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਤਮਾ ਤੇ ਦ੍ਰਵ ਦਾ ਸੰਯੋਗ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੀ. ਆਰ. ਜੈਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ - ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਅਗਲਾ ਜਨਮ ਤੈ ਕਰਦਾ ਹੈ।70 .
ਕਾਮਨ ਸਰੀਰ ਜੋ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ ਜੀਵ ਅਤੇ ਪੁਦਗਲ ਦਾ ਸੰਘਾਤ ਰੂਪ ਹੈ। ਇਹ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਦਾ ਬੀਜ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਗ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਭਾਗ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਿਰਫ ਵਿਗਿਆਨ ਬਾਕੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਪੂਰਵ ਜਨਮ ਤੋਂ ਸੰਚਾਲਿਤ ਹੋ ਕੇ ਨਵਾਂ ਜਨਮ ਹਿਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵੇਦਾਂਤ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਾਕਰ ਦੇ ਸਰੀਰ ਮੰਨੇ ਗਏ ਹਨ। ਕਰਨ, ਸੁਖਮ ਅਤੇ ਸਥੂਲ ਸਰੀਰ। ਜਦਕਿ ਜੈਨ ਧਰਮ ਉਸ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਪੰਜ ਦੱਸਦਾ
ਹੈ।
