________________
ਭਾਰਤੀ ਧਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਕਤੀ: | 93 ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ।
4
=
ਹੋਣ ਤੇ ਸੁੱਖ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੋਵੇ ਉਹ ਸਾਤਾ ਵੇਦਨੀਆਂ ਹੈ ਜਿਸ ਕਰਮ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਣ ਤੇ ਦੁੱਖ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੋਵੇ ਉਹ ਅਸਾਤਾ ਵੇਦਨੀਆਂ ਹੈ। 4. ਮੋਹਨੀਆਂ ਕਰਮ - ਜੋ ਕਰਮ ਮੂਰਖਤਾ ਉਤਪੰਨ ਕਰੇ। ਇਹ ਕਰਮ ਆਪਣੇ ਤੇ ਪਰਾਏ ਵਿਵੇਕ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਸਵਰੂਪ ਸਿਮਰਨ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਮ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਸ਼ਰਾਬ ਦੇ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਰਮ ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੈ। ਦਰਸ਼ਨਾ ਮੋਹਨੀ - ਜੋ ਸ਼ਰਧਾ, ਸਮਿਅੱਕਤਵ ਆਦਿ ਨਾ ਹੋਣ ਦੇਵੇ ਅਤੇ ਚਰਿਤੱਰ ਮੋਹਨੀਆਂ - ਜੋ ਸ਼ੁੱਧ ਆਚਰਨ ਨਾ ਹੋਣ ਦੇਵੇ। i. ਦਰਸ਼ਨ ਮੋਹਨੀਆਂ ਕਰਮ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੈ: ਉ. ਸਮਿਅੱਕਤਵ ਮੋਹਨੀਆਂ ਅ. ਮਿਥਿਆਤਵ ਮੋਹਨੀਆਂ
ਸਮਿਅੱਕਤਵ ਮਿਥਿਆਤਵ ਮੋਹਨੀਆਂ
ਚਰਿੱਤਰ ਮੋਹਨੀਆਂ ਕਰਮ ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ:ਉ. ਕਸ਼ਾਏ ਮੋਹਨੀਆਂ ਅਤੇ ਅ. ਨੋ ਸ਼ਾਏ ਮੋਹਨੀਆਂ। ਕਸ਼ਾਏ ਮੋਹਨੀਆਂ 16 ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨੋ ਕਸ਼ਾਏ 9 ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੈ। ਚਰਿੱਤਰ ਮੋਹਨੀਆਂ ਦੇ ਕੁੱਲ 25 ਭੇਦ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ: 1 ਤੋਂ 4: ਅਨੰਤਾਨੁਬੰਧੀ, ਕ੍ਰੋਧ, ਮਾਨ, ਮਾਇਆ, ਲੋਭ। 5 ਤੋਂ 8: ਅਪ੍ਰਤਯਾਖਯਾਨ ਆਵਰਨੀਆਂ, ਕ੍ਰੋਧ, ਮਾਨ, ਮਾਇਆ, ਲੋਭ ॥ 9 ਤੋਂ 12: ਪ੍ਰਯਾਖਯਾਨ ਆਵਰਨੀਆਂ, ਕ੍ਰੋਧ, ਮਾਨ, ਮਾਇਆ, ਲੋਭ। 13 ਤੋਂ 16: ਸੰਜਵਲਨ ਕੋਧ, ਮਾਨ, ਮਾਇਆ, ਲੋਭ ॥ 17: ਹਾਸਯ ਮੋਹਨੀਆਂ 18: ਰਤੀ ਮੋਹਨੀਆਂ 19: ਅਰਤੀ ਮੋਹਨੀਆਂ 20: ਭੈ ਮੋਹਨੀਆਂ 21: ਸ਼ੋਕ ਮੋਹਨੀਆਂ
