________________
ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਅੰਸ਼ ਵਿੱਚ ਮਤਭੇਦ ਵੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ T ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਜੈਨ ਮੁਨੀ ਅਤੇ ਅਚਾਰੀਆ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦਾ ਖੰਡਨ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਉਸਦੇ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦਾ ਗੰਭੀਰ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਅਚਾਰੀਆ ਸ਼ਿਵ ਮੁਨੀ ਜੀ ਦੀ ਇਹ ਵਿਸ਼ੇਸਤਾ ਵਰਨਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੁੱਧ ਨਿਰਵਾਨ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਠੀਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।
ਭਾਰਤੀ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਨਵੇਂ ਰਾਹ ਵੀ ਖੋਲ੍ਹੇ ਹਨ। ਮੇਰੀ ਇਹ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ੱਕ ਧਾਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗ੍ਰੰਥ ਵੈਦਿਕ, ਬੁੱਧ, ਜੈਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਇੱਕ ਸਮਾਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਦਰ ਪਾਵੇਗਾ। 30 ਜੂਨ 1981
ਲਾਲ ਮਨੀ ਜੋਸ਼ੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਮੁੱਖੀ ਧਰਮ ਅਧਿਐਨ ਵਿਭਾਗ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਆਰਟ ਗੈਲਰੀ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨਿਵਰਸਟੀ ਪਟਿਆਲਾ, (ਪੰਜਾਬ)
VII
