________________
| ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੇ ਗੱਤਮ ਇੰਦਰ ਭੂਤੀ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ ਹੀ ਆਖਿਆ “ ਹੇ ਗੌਤਮ ! ਕਿ ਤੈਨੂੰ ਜੀਵ (ਆਤਮਾ) ਦੀ ਹੋਂਦ ਬਾਰੇ ਸ਼ੰਕਾ ਹੈ ?” ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦੇ ਮੁਖੋ ਇਹ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ ਇੰਦਰ ਭੂਤੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਅਚੰਭਾ ਹੋਇਆ । ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਇਸ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦਾ ਸਪਸ਼ਟੀਕਰਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਸ ਨੂੰ ਜੀਵ ਅਜੀਵ ਦਾ ਭੇਦ ਸਮਝਾਇਆ। ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੇ ਆਪਣਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਲੋਕ ਭਾਸ਼ਾ ਅਰਧ ਮਾਗਧੀ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਵਿਚ ਕੀਤਾ। ਗੌਤਮ ਸਵਾਮੀ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦੀ ਸਰਵਗਤਾ ਤੇ ਪੂਰਾ ਯਕੀਨ ਹੋ ਗਿਆ । ਉਹ 500 ਚੇਲਿਆਂ ਨਾਲ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦਾ ਚੇਲਾ ਬਣ ਗਿਆ ।
| ਉਸ ਸਮੇਂ ਇੰਦਰਭੁਤੀ ਗੌਤਮ ਦੀ ਉਮਰ 50 ਸਾਲ ਸੀ । ਆਪ ਦੀ ਮਾਤਾ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਵਸੂਭੂਤੀ ਸਨ । ਉਸ ਦਾ ਪਿੰਡ ਰੌਬਰ ਗ੍ਰਾਮ ਸੀ । ਆਪ ਬੜੇ ਸਰਲ ਸੁਭਾਅ ਅਤੇ ਗਿਆਨੀ ਸਨ ! ਆਪ ਨੂੰ 4 ਗਿਆਨ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ । ਆਪ 14000 ਸਾਧੂਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁਖ ਸਨ । ਜੈਨ ਧਰਮ ਵਿਚ ਗਨਧਰ ਗੌਤਮ ਦੀ ਉਹੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ ਜੋ ਗੀਤਾ ਵਿਚ ਅਰਜੁਨ ਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਬੁੱਧ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿਚ ਆਨੰਦ ਦੀ ਹੈ । ਹਰ ਗ੍ਰੰਥ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ 5ਵੇਂ ਗਨਧਰ ਸੁਧਰਮਾ ਸਵਾਮੀ ਇਹੋ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ' ' ਹੈ ਜੰਬੂ ! ਮੈਂ ਅਜਿਹਾ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦੇ ਮੁਖੋ ਸੁਣਿਆ ਹੈ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਗੌਤਮ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਸੀ ।” ਗੌਤਮ ਸਵਾਮੀ, ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਸਨ । ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੇ ਕਈ ਵਾਰ ਗੌਤਮ ਦੇ ਪਿਆਰ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ, ਗੌਤਮ ਸਵਾਮੀ ਦੇ ਹਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦਾ ਉੱਤਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਮਹਾਵੀਰ ਗੌਤਮ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ-ਉੱਤਰਾਂ ਦਾ ਸਿਟਾ ਹੀ ਜੈਨ ਆਗਮਾਂ ਵਿਚ ਸੁਰਖਿਅਤ ਹੈ ।
ਗੌਤਮ ਸਵਾਮੀ ਬਹੁਤ ਖਿਮਾਵਾਨ ਸਨ । ਇਕ ਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਨੰਦ ਹਿਸਥ ਦੇ ਅਵਧੀ ਗਿਆਨ ਸਬੰਧੀ ਗਲਤ ਗੱਲ ਆਖੀ । ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੇ ਫੌਰਨ ਹਿਸਥ ਤੋਂ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣ ਲਈ ਕਿਹਾ । ਗੌਤਮ ਸਵਾਮੀ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਆਨੰਦ ਹਿਸਥ ਤੋਂ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣ ਗਏ । ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਗਨਧਰ ਗੋਤਮ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਨਾਲ ਬਣੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਤਿੰਮੁਕਤ ਕੁਮਾਰ ਜੇਹੇ ਬਚੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬੜੇ ਬੜੇ ਰਾਜਿਆਂ ਮਹਾਰਾਜਿਆਂ ਨੂੰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ । ਜੈਨ ਧਰਮ ਵਿਚ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੌਤਮ ਸਵਾਮੀ ਨੂੰ ਮੰਗਲ ਸ਼ੁਭ) ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਆਪ ਨੂੰ ਦੀਵਾਲੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਕੇਵਲ-ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ । ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦੇ ਨਿਰਵਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਘ ਦਾ ਭਾਰ ਆਪ ਦੇ ਮੋਢੇ ਤੇ ਆ ਪਿਆ । ਆਪ ਦਾ ਨਿਰਵਾਨ ਰਾਜਹਿ ਦੇ ਗੁਣਸ਼ੀਲ ਬਾਗ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ।
72
ਭਗਵਾਨ