________________
चाणक्याची जीवनकथा
नाही, याबद्दल निश्चित माहिती देता येत नाही. परंतु भ. महावीरांनी अर्धमागधीत केलेले उपदेश, अकरा मुख्य ग्रंथांमध्ये संकलित करून ठेवण्याचे कार्य, स्थूलभद्रांच्या अध्यक्षतेखाली झाले. महावीरवाणीचा एक मुख्य भाग ‘दृष्टिवाद' नावाचा होता. त्याच्या अंतर्गत 'चौदा पूर्व' या नावाचा काही ज्ञाननिधी होता. त्यावेळी चौदा पूर्वांचे संपूर्ण ज्ञान, अर्थसहित मुखोद्गत असलेले छेदसूत्रकार ‘भद्रबाहु', दुर्भिक्षाच्या काळात नेपाळ प्रदेशात, ध्यानसाधनेसाठी निघून गेलेले होते. अकरा अंगग्रंथांची वाचना झाल्यावर, आचार्य स्थूलभद्र काही जिज्ञासू मुनींसह, भद्रबाहूंच्या शोधार्थ नेपाळच्या दिशेने प्रस्थित झाले.
जैनधर्माच्या प्राचीन ग्रंथांच्या संकलनाचे महद्कार्य, चंद्रगुप्त आणि चाणक्य यांच्या सहकार्याशिवाय पूर्ण होणे, शक्य नव्हते. अशा प्रकारे जैन इतिहासातील, एका ऐतिहासिक पर्वाचे साक्षीदार, चंद्रगुप्त आणि चाणक्य आहेत. जैनांनी चाणक्यकथा जपण्याचे, हे देखील एक महत्त्वाचे कारण आहे.
