________________
श्रीदशवेकालिकसूत्रे
russitant (सम्पदायविशेषाः) मुक्तेः सकाशादात्मनः पुनरागमनमामनन्ति, तथाहि
३३२
the
" ज्ञानिनो धर्मतीर्थस्य कर्तारः परमं पदम् । गवाssगच्छन्ति भूयोऽपि भवं वीर्यनिकारतः ॥ १ ॥” इवि, तत् ' पुनरादुर्भावतये' - ति पदेनाsपाकृतम्, यतो मोक्षः कर्मनाशे सति सम्पद्यते, कर्म च कर्मणैव जन्यते, ततथ मुक्तावस्थायां कर्माभावात्कुतः पुनः कर्मोत्पत्तिः ?, तदभावे च कुतस्तरां संसारागमनम् ? संसारस्य कर्महेतुकत्वात्, न कारणमन्तरेण कार्योत्पत्तिरिति सर्वसंमतत्वाचेति ।
आजीवक सम्प्रदाय वाले ऐसा कहते हैं कि- "आत्मा मोक्ष से वापस लौट आती है । कहाभी है
"धर्मतीर्थ की स्थापना करने वाले ज्ञानी परम पदको प्राप्त होकर जब तीर्थका अनादर होने लगता है तब मोक्षसे फिर संसारमें आ जाते है ॥१॥"
इनका यह मत 'पुनरप्रादुर्भावतया' इस विशेषण से खण्डित हो गया है। क्योंकि कर्मोके नाश होने पर ही मोक्ष होता है, और कर्म कर्मोंसे ही उत्पन्न होते हैं । मोक्षमें कर्मोंका अभाव हो जाने से कर्मोंकी उत्पत्ति नहीं होती, इसलिए संसार में आगमन संभव नहीं है। कारणके विना कार्यकी उत्पत्ति नहीं होसकती, ऐसा सब सिद्धान्तवाले स्वीकार करते हैं ।
આવક સ...પ્રદાયવાળા એમ કહે છે કે આત્મા માથી પાળે! ફરી भावे छे छे --
“ધર્માંતી ની સ્થાપના કરનારા જ્ઞાનીએ પરમ પદને પ્રાપ્ત થઈને જ્યારે તીર્થના અનાદર થવા લાગે છે ત્યારે મેક્ષમાંથી પાછા સંસારમાં આવી लय छे. " (2)
सेना से भत 'पुनरमादुर्भावतया' मे विशेषष्यथी पंडित थाहा गयो छे. કારણ કે કર્મોના નાશ થવાથી જ મેક્ષ થાય છે. અને કર્માંથી જ ઉત્પન્ન થાય છે. મેક્ષમાં કર્માંના અભાવ થઇ જવાથી કર્માંની ઉત્પત્તિ થતી નથી, તેથી સંસારમાં ફરી આવવાના સંભવ નથી, કારણ વિના કાર્યની ઉત્પત્તિ થઈ શકી નથી, એવું સર્વ સિદ્ધાન્તવાળાએ સ્વીકારે છે.
