________________
-
-
-
-
-
-
-
१२०
श्रीदशवकालिकसूत्रे ___ इह यादरमणीयतास्पदे, नितान्ताशुचिपदे, चपलावरमतिपलचपलरूपलावण्ये, योपिदपपने किमिव नाम शोमनं विधते, यद् बालविघुलेखेर, अमृतावयनिर्मितेव, चन्द्रमण्डलादुद्भूतेव, इयं नीलकमलदलायताक्षी सहायनयनाभ्यां जीवलोकमाधासयन्तीय कमनीया निरीक्ष्यते ।
१ खीचेष्टाविशेपो हायस्तेन सहित सहावे ते च ते नयने च-सहावनयने ताभ्यामित्यर्थः । । हुई अपनी आत्माकी रक्षा करने में समर्ध नहीं होता। इसलिए हे मन ! ऐसे रागमें फंसनेकी इच्छा क्यों कर रहा है ?
ऐजीव ऊपर-ऊपरसे मनोहर मालूम होनेवाले, अत्यन्त अपवित्रताके स्थान, चपला (विजली) की नाई पल-पलमें चपलरूप-लावण्यवाल, स्त्रीके शरीरमें तुझे क्या अच्छापन दिखाई देता है ? जिससे तू उसे यह समझ रहा है कि-मानो वह दितीयाके चंद्रमाकी कला है, अमृतक अवयवोंसे बनी हुई है, चन्द्रमाको फाड़कर निकल पड़ी है, नीलकमलके दल (पत्ता) के समान विशाल नेत्रवाली, तथा लीलायुक्त लोचनास लोकको अवलम्बन देनेवाली मनोहर दीख पडती है।
१ मूर्य डूबने वाद, कमलके भीतर पड़ा हुआ भौरा, तकलीफ सहकर सारी रात विताता है किन्तु अनुराग (मीति) के कारण, कमलके कोमल (मोलायम) पत्तोंको भी काटकर उस तकलीफको रफा करनेका साहस नहीं कर सकता ॥ પિતાના આત્માની રક્ષા કરવામાં સમર્થ નથી બનતે? તે હે મન ! એવા રાગમાં ફસાવાની ઈચ્છા કેમ કરી રહ્યા છે ?
હે જીવ! ઉપર-ઉપરથી મનહર માલુમ પડતા, અત્યંત અપવિત્રતાનું સ્થાન વિજળીની પેઠે પલ–પલમાં ચપળ રૂપલાવશ્યવાળા સ્ત્રીના શરીરમાં તને કઈ સુંદરતા દેખાય છે? કે જેથી હું તેને માની રહ્યો છે કે- આ બીજના ચંદ્રમાની કલા છે. અમૃતના અવયથી બનેલી છે, ચંદ્રમાને ફાડીને નીકળી પડી છે, નીલ કમળનાં દળ (પાંદડીઓ)ની સમાન વિશાળ નેત્રવાળી તથા લીલાયુક્ત લાચનથી લેકને અવલંબન આપનારી મને હર દેખાય છે.
૧ સૂર્ય અસ્ત પામ્યા પછી કમળની અંદર ગોંધાઈ ગએલા ભમરે તકલીફ સહન કરીને આખી રાત ઉતાવે છે, પરન્તુ અનુરાગ (પ્રીતિ) ને કારણે કમલની કમળ (મુલાયમ) પાંદડાઓને કાપી નાખીને એ તક્લીફ દુર કરવાનું સાહસ નથી કરી શકતે.
