________________
९८
-
दशाश्रुतस्कन्धमत्र भयोगसम्पत एव संग्रहपरिज्ञा नैपुण्यं भवतीति संग्रहपरिज्ञासम्पदमाह'से किं तं संगहपरिणा' इत्यादि । ___मूलम्-से किं तं संगहपरिन्ना नाम संपया ? संगहपरिनानामं संपया चउब्विहा पण्णत्ता ? तं जहा-बहुजणपाउग्गयाए वासावासेसु खेत्तं पडिलेहित्ता भवइ, २ बहुजणपाउग्गयाए पाडिहारिय-पीढ-फलग-सेज्जा-संथारयं उग्गिण्हित्ता भवइ, ३ कालेणं कालं संमाणइत्ता भवइ, ४ अहागुरु संपूएत्ता भवइ । से तं संगहपरिन्ना नामं संपया ॥ सू० ८॥
छाया-अथ का सा संग्रहपरिज्ञा नाम सम्पन् ? मंग्रहपरिज्ञा नाम सम्पचतुर्विधा प्रज्ञप्ता, तपथा १ बहुजनप्रायोग्यतया वर्षावासेषु क्षेत्रं प्रतिलेखयिता भवति, २ बहुजनमायोग्यतया मातिहारिक-पीट-फलक-शय्या-संस्तारकमवग्रहीता भवति, ३ कालेन कालं संमानयिता भवति, ४ यथागुरु संपूजयिता भवति । सेयं संग्रहपरिज्ञा नाम सम्पत् ॥ मु० ८॥
टीका-'से कि तं ' इत्यादि । अथ प्रस्तुता सा-प्रागुक्ता संग्रहपरिज्ञा, संग्रहणं सग्रहः स्वीकारः, वस्त्ववलोकनं वा, तत्र परिज्ञा-परिज्ञानम् , सा तथोक्ता नाम प्रसिद्धा सम्पत् ? का? किंस्वरूपा ? किंभेदा च?, तत्राऽऽह संग्रहरिना नाम सम्पच्चतुर्विधा प्रज्ञप्ता, तद्यथा--बहुजनप्रायोग्यनया-बहवश्च ते जनाः=मुनिको और उसके निदान को जानकर उसको निवृत्ति के लिये पथ्य के साथ औषध देता है तब उसको सफलता मिलती है ॥ सू० ७ ॥
प्रयोगसम्पदा वाला ही संग्रहपरिज्ञा में निपुणता प्राप्त कर सकता है । अतः संग्रहपरिज्ञासम्पदा कहते हैं- ' से कि तं संगहपरिणा' इत्यादि ।
जम्बूरवामी कहते है-हे भदन्त ! संग्रहपरिज्ञासम्पदा कितने સફલ થાય છે જેમકે વૈદ્ય શિગને અને તેના નિદાનને જાણીને તેની નિવૃત્તિ માટે પની સાથે ઔષધ આપે છે ત્યારે તેને સફળતા મળે છે. (સૂ) ૭) | પ્રગસભ્યદાવાળા જ સ ગ્રહ પરિક્ષામાં નિપુણતા પ્રાપ્ત કરી શકે છે. આથી सड परिज्ञा पहा छ 'से कि तं संगहपरिण्णा' या
જખ્ખસ્વામી કહે છે-હે ભદન્ત ! સ ગ્રહ પરિજ્ઞાસસ્પદ કેટલા પ્રકારની છે ?