Page Text
________________
विपाकधुते:
यस्य स तथा, वक्ष्यमाणतत्त्व जिज्ञासावानित्यर्थः, 'जायसंसए' जातसंशयः - जातः = प्रवृत्तः संशयो यस्य स तथा । दशमाने प्रश्नव्याकरणसुत्रे भगवत्प्रोक्तमानवसंवरयोः स्वरूपं धर्माचार्यसमीपे श्रुतं तद्विपाकविषये संशयोत्पच्या जातसंशय इति भावः । 'जायकोउ हल्ले' जातकुतूहल : - जातं - प्रवृत्तं कुतूहलम्= 'मत्प्रश्नस्य कीदृशमुत्तरं मम धर्माचार्यों वक्ष्यती' - ति रूपम् औत्सुक्यं यस्य स तथा, तच्छ्रोमौत्सुक्यवानित्यर्थः । 'उप्पन्न सड्ढे' उत्पन्नश्रद्धः = उत्पन्ना-विशेषेण उत्कृष्टतया जाता श्रद्धा यस्य स तथा, यहा - श्रद्धायाः स्वरूपस्य तिरोहितत्वे जातश्रद्धः, पहिले नहीं जाग्रत हुई वह अब सामान्यरूपसे तत्त्वों के विपाक का निर्णय करने के लिये जिनकी वांछा जगी थी । 'जायसड्ढे' पद् के साथ का ' जाव' यावत् शब्द - " जातसंशयः समुत्पन्न श्रद्धः, समुनसंशयः समुत्पन्नकुतूहल: इन अन्य विशेषणों का सूचक है, इनका अर्थ इस प्रकार है - ' जातसंशय: ' श्रीजम्बूस्वामी पहिले भगवान द्वारा प्रतिपादित दशम अंग प्रश्नव्याकरण नामक सूत्र में आस्रव और संवर के भाव श्रीसुधर्मा स्वामी के पास सुना था; अतः उनके विपाक के विषय में उन्हें संशय की उत्पत्ति हुई । 'जातकुतूहल: " जब उन्हें उस विषय में शंका उत्पन्न हुई तब 'मेरी शंकाका समाधान धर्माचार्य किस रूप में करेंगे : - इस वातकी उनके चित्त में उत्कंठा जगी थी । उत्पन्नश्रद्धः,... उत्पन्नसंशयः, उत्पन्नकुतूहल: " ये पद यद्यपि पूर्वोक्त इन " जातश्रद्ध:, जातसंशयः, जातकुतूहल:
1
44
"
४६.
4
'हे छे ‘जायसड्ढे' प्रथम नहि लथत थयेली ते हुवे सामान्यपथी तत्त्वांना निर्णय ४२वा भाटे खेनी ४च्छा लगी हती. 'जायसड्ढे' पढ साथैनो 'जान' यावत्-श जातसंशयः, जातकुतूहल:, उत्पन्नश्रद्धः, उत्पन्नसंशयः, उत्पन्नकुतूहल:, संजातश्रद्धः संजातसंशयः संजात कुतूहल:, समुत्पन्नश्रद्धः समुत्पन्नसंशयः समुत्पन्न -- कुतृहुलः ' मे भीन्न विशेषशानो सूत्र छे तेनो अर्थ मा प्रमाणे छे, - 'जातसंशयः' श्री જંબૂસ્વામી પ્રથમ, ભગવાન દ્વારા પ્રતિપાદિત દશમ અંગ પ્રશ્નવ્યાકરણ નામના સૂત્રમાં
,
જીવ અને સ વરના ભાવ શ્રી સુધર્મા સ્વામી પાસે સાંભળ્યા હતા. તેના વિપાકના વિષયમાં तेभने संशयनी उत्पत्ति थ. 'जातकुतूहल:' तेभने न्यारे ते विषयमा उत्8 है। उत्पन्न थ
ત્યારે ‘ મારી શંકાનું સમાધાન ધર્માચાર્ય પાસેથી કેવી રીતે મને મળશે ? એ વાતની તેમના श्रित्तमां उ४हा ब्लगी हुती. 'उत्पन्नश्राद्धः, उत्पन्नसंशयः, उत्पन्नकुतूहलः” मे ं यह क
| SR No. | 009356 |
| Book Title | Vipaksutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 825 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_vipakshrut |
| File Size | 58 MB |