________________
२६२
विपाकश्रुते
सारं, वाह्यं = वहिष्कृतं - जनैर्विदितं ससाक्षिकं प्रदत्तं पण्यधनं चेत्यर्थः, 'गहाय' गृहीत्वा 'ए' एकान्तम् = अलक्षितस्थानम् 'अवकमंति' अपक्रामन्ति = शणिजग्रामतः पलाय्य प्रयान्तीत्यर्थः | ० १६ ॥
॥ मूलम् ॥
तए णं सा सुभद्दा सत्थवाही विजयमित्तं सत्थवाह लवणसमुदे पोयवित्तीय णिव्वुडुभंडसारं कालधम्मुणा संजुत्तं सुणेs, सुणित्ता महया पइसोपणं अष्फुण्णा समाणी परसुनियन्ता far चंपगलया धसत्ति धरणीतलंसि सव्वंगेहिं संणिवाडिया | तए णं सा सुभद्दा मुहुत्तंतरेणं आसत्था समाणी साक्षी के बिना दिया हुआ धन था, और जिन के पास बाह्यभाण्डसार-साक्षिसहित अन्य लोगों की जान में दिया हुआ धन था, उन सभी धन को लेकर वे वहांसे बाहर दूसरी जगह किसी अन्य स्थान में चले गये ।
-
भावार्थ- एक समय की बात है कि विजयमित्र सार्थवाह दूसरे अन्य देश में व्यापार करने के लिये बेचने योग्य समन्त वस्तुओं को जहाज में भरकर लवणसमुद्र में होकर जा रहा था किइतने में समुद्र की उछलती हुई, तरंगों ने उसके जहाज को उलट दिया | उलटते ही जहाज सब सामानसहित डूब गया । विजयमित्र भी बचने का कोई उपाय न होने से वहीं पर डूब कर मर गया । जब यह समाचार नगर में लोगों को ज्ञात हुआ तो, जिन पर इसका थापण आदि था वे सब के सब बड़े से बडे महाजन वाणिजग्राम को छोडकर ऐसी जगह जा पहुँचे, जहाँ उनका पता लगना भी मुश्किल हो || सू० १६ ॥
સાક્ષી વિના આપેલું ધન હતું, અને જેમની પાસે તેના ખય ભાંડસાર- ખીજાના સાક્ષીમાં આપેલુ ધન હતુ, તે લકને ત્યાંથી બહાર ખીજા સ્થળે ચાલ્યા ગય.
-
ભાવાર્થ —એક રાયની વાત છે કે-વિજયમિત્ર સાથે વાહ બીજા દેશમાં વેપાર કરવા માટે વેણુ કરવા યેાગ્ય તમામ વસ્તુએનું વહાણ ભરીને લણુસમુદ્રમાં થઇને જતે હતા, એવાાં સમુદ્રના ભારે તર ંગાએ વહાર ને ઉંધું નાખી દીધું, વધુ પડતાંજ તમામ સામાનહિત વહાણ ડૂબી ગયું, ત્રિમિત્રને પણ ખચવાના કોઇ ઉપાય નહિ રહેવાથી ત્યાં તે પણ ડૂબીને મરી ગયા. જ્યારે આ સમાચાર નગરના લેાકેાના જાણવામાં આવ્યા ત્યારે, જેની પાસે તેની થાપણુ હતી તે તમામ મેટા સહુાજન પણ વાણિજગામને 'छोडी, तेनी या डांग्या, डेन्यां तेनो पत्तो लागो पशु मुश्त था पडे. (सु. १६)
