________________
वि. टीका, श्रु० १, अ० २, उज्जितकपूर्वभवविपये गौतमत्य प्रश्नः २१७ अहं भंते! तुब्भेहि अब्भणुण्णाए समाणे वाणियग्गामं जाव तहेव निवेएइ। से णं भंते ! पुरिसे पुव्वभवे के आसि ? जाव पच्चणुब्भवमाणे विहरइ ॥ सू० ५ ॥
श्रीका
... 'तए णं' इत्यादि । 'तए णं ततः खलु 'से' तस्य 'भगवओ गोर्यंमस्स' भगवतो गौतमस्य 'तं पुरिसं पासित्ता' तं पुरुषं दृष्ट्वा, 'इमे अयम् 'अज्झथिए, चिंतिए, कप्पिए, पत्थिए, मनोगए' आध्यात्मिकः, चिन्तितः, कल्पितः, माथितः, मनोगतः, 'अज्झथिए' इत्यादीनां पञ्चानां पदानां व्याख्या प्रथमाध्ययने द्वादशसूत्रे कृता । 'संकप्पे' संकल्पः-विचारः 'समुपज्जित्था' समुदपधत: समुत्पन्नः-'अहो ! णं इमे पुरिसे' अहो ! खलु अयं पुरुषः 'जाव' यावत्अत्र यावच्छब्देन-प्रथमाध्ययगतद्वादशसूत्रस्य पाठो योजनीयः-'पुरापोराणाणं
'तए णं से' इत्यादि
"तए णं' इस प्रकार इस विकट भयंकर हृदय को कंपाने वाले दुःखमय दृश्य के देखने 'से भगवओ गोयमस्स' उस भगवान गौतमस्वामी के हृदय में यह 'अज्झथिए चिंतिए, कप्पिए पत्थिए मणोगए संकप्पे' आध्यात्मिक- आत्मविषयक विचार, चिन्तित-बार बार स्मरणरूप विचार, कल्पित-भगवान को पूछनेरूप कार्य के आकार में परिणत हुआ विचार, माथित-पूछने का अभीष्टरूप से स्वीकृत विचार, और मनोगत संकल्प-मुझे इस विषयमें भगवान को अवश्य पूछना है। इस प्रकार का मानसिक निश्चयरूप विचार उत्पन्न हुआ; और मन ही मन कहने लगे कि-'अहो णं इमे पुरिसे जाव णिरयपडिरूवियं वेयणं वेएइ' अहो देखो; यह पुरुष ( यावत् ) पूर्वकाल में पूर्वभवसंबन्धी दुश्चीर्ण, :: 'तए णं से. त्यादि..
तपमा प्रसारे 21 वि४८-मय ४२ हयने ४ावे तेवा :मय दृश्यने नेवायी से भगवओ गोयमस्स' ते मावान गौतमस्वाभीना इयमा मा 'अज्झथिए. चिंतिए, कप्पिए, पत्थिए, मणोगए संकप्पे' मध्यात्मि આત્મવિષયક વિચાર, ચિન્તિત-વારંવાર સ્મરણરૂપ વિચાર, કલ્પિત-ભગવાનને પૂછવા રૂપ કાર્યના આકારમાં પારિણિત થયેલે વિચાર, પ્રાર્થિત-પૂછવાના અભિષ્ટ રૂપથી સ્વીકૃત વિચાર અને મને ગતસંકલપમારે આ વિષયમાં ભગવાનને જરૂર પૂછવું છે, આ પ્રકારના માનસિક નિશ્ચયરૂપ વિચાર ઉત્પન્ન થયે, અને પિતાના મન વડે મનમાં १ सया, "अहो. णं इमे पुरिसे जाव णिरयपडिरूवियं वेयणं वेएइ' અહો! જુઓ, આ પુરુષ (યાવતું) પૂર્વકાળમાં પૂર્વભવ સંબન્ધી દુલ્કીર્ણ દુષ્પતિકાન્ત