________________
वि. टीका, श्रु० १, अ० २ कामध्वजावेश्यावर्णनम्
१९७ कीरथप्रयाताऽपि-कर्णीरथः प्रवहणविशेषः, तेन प्रयात-गमनं यस्याः सा तथा, कीरथोहि केपाश्चिदेव ऋद्धिमतां भवतीति, सोऽपि तस्या अस्तीत्यतिशयप्रतिपादनार्थोऽपिशब्द इति । 'होत्था' आसीत्, सा कामध्यजानाम्नी वेश्या एवंविधाऽऽसीदिति भावः । सा गणिकासु मुख्याऽऽसीदित्याह-'वहूणं' इत्यादि । 'वहणं गणियासहस्साणं' बहूनां गणिकासहस्राणाम् 'आहेवच्चं' आधिपत्यं = नेतृत्वम्, 'पोरेवच्चं' पौरोयत्य-पुरोवतित्वम्--अग्रेसरत्वमित्यर्थः, 'सामित्तं' स्वामित्वंप्रभुत्वं 'भट्टित्त'. भर्तृत्वं पोषकत्वम् , 'महत्तरगत्तं' महत्तरकत्वम् अन्यवेश्यापेक्षया श्रेष्ठत्वम, आणाईसरसेणावच्चं' आज्ञेश्वरसेनापत्यम-आज्ञेश्वरः= आज्ञामधानो यः सेनापतिस्तस्य भावः कर्म वा-आज्ञेश्वरसेनापत्यम्, तदिव तत्तथा, तत् 'कारेमाणी' कारयन्ती परैः, 'पालेमाणी' स्वयं पालयन्ती 'विहरइ' विहरति । अपि शब्द इस बात की पुष्टि के निमित्त सूत्रकारने दिया है कि यह कर्णीरथ विशेषनिक व्यक्तियों के ही घर पर होता है; वह
भी उसके पास था, इससे उसके ऋद्धि की अतिशयता जानी जाती है। 'बहूणंगणियासहस्साणं आहेबच्चं पोरेवच्चं सामित्तं भट्टित्तं महत्तरमा आणाईसरसेणावच्चं कारेमाणी पालेमाणी विहरई' वह वेश्या समस्त गणिकाओं में मुख्य थी इसीलिए हजारों वेश्याओं का नेतृत्व करती थी, उन सब में अग्रेसर मानी जाती थी। स्वामिनीरूप से उनमें प्रसिद्ध थी। उन सबका यह पोषण करती थी, अन्य वेश्याजनों की अपेक्षा इसी कारण यह श्रेष्ठ गिनी जाती थी। जिस प्रकार अपनी सेना का नायक सेनापति समस्त अपनी सेना में आज्ञाप्रधान सेनापतित्व पद का उपभोग करता है, अथवा अपनी आज्ञा"कण्णीरहप्पयायावि" मा ५४मा "अपि" श६ मे पातनी पुष्टि भाटे सूत्रधारे मास છે કે–આ કરથ, વિશેષ ધનવાન માણસોના ઘેર જ હોય છે, તે રથ પણ તેની पास त, ५२था तेनी ऋद्धिनी विशेषता राय . 'वहणं गणियासहस्साणं. आहेवचं पोरेवचं सामित्तंभट्टित्तं महत्तरगत्तं आणाईसरसेणावचं कारेमाणी पालेमाणी विहरइ' ते वेश्या समस्त वेश्यामा भुज्य ती; तथा ४शन मा भवन બીજી હજારે વેશ્યાઓનું નેતૃત્વ–નેતાપણું કરતી હતી, અને તે સર્વમાં અગ્રેસર મનાતી હતી, બીજી તમામ વેશ્યાઓમાં સ્વામિનરૂપથી તેની પ્રસિદ્ધિ હતી, અને તે સો વેશ્યાઓનું પિષણ કરતી હતી, આ કારણથી તે સૌમાં શ્રેષ્ઠ ગણાતી હતી. જે પ્રમાણે પોતાની સેનાને નાયક-સેનાપતિ પિતાની તમામ સેનામાં આજ્ઞાપ્રધાન-સેનાપતિપદને ઉપગ કરે છે, અથવા પિતાની આજ્ઞા પ્રમાણે