________________
१४४
विपाकश्रुते
उवसामित्त ' तेषां षोडशानां रोगातङ्कानामेकमपि रोगातङ्कमुपशमयितुम्, किन्तु 'णो चेव णं' नो चैव खलु 'संचाएंति उवसामित्तए' शक्नुवन्त्युपशमयितुम्, एकमपि रोगातङ्कं निवारयितुं न शक्नुवन्तीत्यर्थः । ' तर णं ते बहवे विज्जा य विज्जपुत्ता य० । ततः खलु ते बहवो, वैद्याच वैद्यपुत्राश्च०, अत्र ज्ञायकादीनामपि समुच्चयो बोध्यः, 'जाहे' यदा 'नो संचाएंति' नो शक्नुवन्ति, 'तेसिं सोलसह रोगार्थंकाणं एगमवि रोगायकं उवसामित्तए' तेषां षोडशानां रोगातङ्कानामेकमपि रोगातङ्कमुपशमयितुम्, 'ताहे' तदा 'संता' श्रान्ताः = श्रमातुराः; 'वंता' तान्ताः = खिन्ना', 'परितंता' परितान्ताः = सर्वथा खिन्ना : = रोगातङ्कमपनेतुमसमर्थाः सन्तः 'जामेव दिसं पाउन्भूया तामेव दिसं पडिगया' यस्या एव दिशः प्रादुर्भूताः = आगतास्तामेव दिशं प्रतिगताः ॥ सू० १७ ॥
'इच्छंति तेसिं सोलसण्डं रोगायंकाणं एगमवि रोगायकं उवसामित्तए ' उन पूर्वोक्त १६ रोगों को दूर करने लगे; परंतु ' णो चेव णं संचाएंति उवसामित्तए ' उन १६ सोलह रोगों में से वे एक भी रोग को दूर करने के लिये समर्थ नहीं हुए 6 1 तए णं' इस के बाद ' ते बहवे. विज्जा य विज्जपुत्ता य जाहे नो संचाएंति तेसिं सोलसण्हं रोगायंकाणं एगमवि रोगायक उवसामित्तए ' जब कि वे समस्त वैद्य और उनके पुत्र आदि उन १६ रोगों में से एक भी रोग को उपशांत करने के लिये समर्थ नहीं हुए ' ताहे संता तंता परितंता जामेव दिसिं पाउन्भूया, तामेव दिसिं पडिया' तब थक कर, खेदखिन्न हो और हताश हो कर जहां से वे आये थे वहीं पर वापिस चले गये ।
,
' इच्छंति तेसिं सोलसण्हं रोगायकाणं एगमवि रोगायकं उवसामित्तए ' - ते पूर्वोऽत सोण रोगोने दूर अश्वाने महेनत १२वा साग्या, परन्तु ' णो चेव णं संचाएंति उवसामित्तए ' ते सोज रोगोभांथी मे पशु रोगने ते दूर १२वा भाटे समर्थ थया नहि. अर्थात् मे पशु रोग भटाडी राज्या नहि. 'तए णं ' ते पछी. ' ते वहवे विज्जा य विज्जपुत्ता य० जाहे नो संचाएंति तेसि सोलसण्हं रोगा-काणं एगमवि रोगायकं उवसामित्तए જ્યારે તે તમામ વૈદ્ય અને તેના પુત્ર . આદિ તે સેાળ રાગામાંથી એક પણ રોગને નિવારણ કરવા સમ થયા નહિ.
१
4
"
ताहे संता तंता परितंता जामेव दिसिं पाउंन्भूया तामेव दिसिं पडिगया ત્યારે થાકીને ખેખિન્ન થઇ અને હતાશ છöનીને જ્યાંથી તે આવ્યા હતા, ત્યાં. ·
પાછા ચાલ્યા ગયા.