________________
उत्तराध्ययन सूत्रे
अनंतकाल मुक्कसं, अंतो मुहुत्तं जहन्नयं । विजर्देसि स काँए, ओऊजीवाणं अंतरं ॥९१॥ एएसिं वण्णओ चैत्र, गंधओ सफासओ । संठीणदेसओ वावि, विहांणाई सहेस्ससो ॥९२॥ छाया - एकविधा अनानात्वाः, सूक्ष्मा स्तत्र व्याख्याताः । सूक्ष्माः सर्वलोके, लोकदेशे च वादराः ॥ ८७ ॥ संततिं प्राप्य अनादिकाः, अपर्यवसिता अपि च । स्थिति प्रतीत्य सादिकाः, सपर्यवसिता अपि च ॥८८॥ सप्तैव सहस्राणि वर्षाणामुत्कृष्टका भवति । आयुःस्थितिः, अपाम्, अन्तर्मुहूर्त जयन्यिका ॥ ८९॥ असंख्य कालमुत्कृष्टा, अन्तर्मुहूर्त जघन्यका । कायस्थितिः, अपां तं कायं तु अमुञ्चताम् ॥९०॥ अनन्तकालमुत्कृष्टम्, अन्तर्मुहूर्त जघन्यकम् । त्यक्ते स्वके काये, अजीवानामन्तरम् ।।९१|| एतेषां वर्णतश्चैव, गन्धतो रसस्पर्शतः । संस्थानदेशतो वाऽपि, विधानानि सहस्रशः ॥९२॥ टीका- 'एगविहमणाणत्ता' इत्यादि
एतद् गाथापटुकं व्याख्यातप्रायमेव ॥ ८७॥८८॥
८४०
'एगविह०' इत्यादि ।
अन्वयार्थ – (सुहमा - सूक्ष्मा) सूक्ष्म संज्ञक जो जल जीव है वे ( एगविह मणाणन्ता - एकविधाः अनानात्वाः) एक ही प्रकार के है । इनमें नाना प्रकारता नहीं है । ये (सुहुमा - मूक्ष्माः) सूक्ष्मजीव ( सव्वलोगम्मिसर्वलोके) समस्त लोकमें भरे हुए है । (बायरा - बायराः) तथा बादरजल जीव ( लोग देसे - लोकदेशे) लोकके एकदेशमें पाये जाते है। सर्वत्र नहीं । ये सूक्ष्म और बादर जीव (संतई पप्प - सन्तति प्राप्य) प्रवाहकी अपेक्षा से (अणाइया विय अपज्जवसिया-अनादिकाः अपि च अपर्यवसिताः)
" एग विह०" इत्यादि ।
अन्वयार्थ - सुहुमा - सूक्ष्मा सूक्ष्म संज्ञा ? व छे ते एकविहमणाणत्ताएकविधाः अनानात्वाः प्रारना छे. तेनी अंदर लुहा लुहा प्रार नथी मासुमा - सूक्ष्माः सूक्ष्म व सव्वलोगम्मि - सर्वलोके समस्त बाभां लरेला छे, तथा बायरा - बायराः मोहर ४०व लोगदेसे - लोकदेशे साउना એક દેશમાં જોઈ શકાય છે. સત્ર નહી આ સૂક્ષ્મ અને માદરજીવ સંતરૂં पप्प- सन्तति प्राप्य प्रवाहनी अपेक्षाथी अणाइया वि य अपज्जवसिया- अनादिकाः
