________________
८१०
उत्तराध्ययनसूत्रे
सम्पति सिद्धानामवगाहनामाहमूलम्-उस्सेहो जेसिं जो होइ, अवस्मि चरिमस्मि ।
तिभागहीणो ततो य, सिद्धाणोगहिणा भवे ॥६५॥ छाया--उत्सेधो येषां यो भवति, भवे चरमे तु ।
त्रिभागहीना ततश्च, सिद्धानामवगाहना भवति ॥६५॥ टीका--'उस्सेहो जस्स' इत्यादि।।
चरमे अन्तिमे तु भवे-जन्मनि 'चरमे' इति विशेषणं प्राग्भवप्रज्ञापनीयनयापेक्षया । येषां सिद्धानाम् , या यत्परिमाणका, उत्सेधा शरीरस्य उच्छ्रायः शरीरममाणमित्यर्थः भवति, ततः-तस्मात् चरमभवशरीरप्रमाणात , त्रिभागहीना त्रिभागन्यूना, तेषां सिद्धानाम् अवगाहना स्वात्मप्रदेशनिश्चयो भवति, निश्चयनयाभिप्रायेण सर्वस्य स्वनिष्ठत्वात् । इयञ्च - शरीरविवरसम्पूरणतः, एतावतीति ही चलनक्रियामें हेतु होता है यह सिद्धोंमें नहीं है। अतः उनमें चलन क्रिया कैसे हो सकती है किन्तु नहीं हो सकती॥६४॥
अब सिद्धोंकी अवगाहना कहते हैं-'उस्लेहो' इत्यादि।
अन्वयार्थ-(चरिमम्मि उ भवम्मि-चरमे भवे) अन्तिम जन्ममें (जेसिं जो उस्सेहो होइ-येषां यः उत्लेधः भवति) जिन सिद्ध होनेवाले जीवोंका जितना उत्सेध-उंचा पन अर्थात् शरीर प्रमाण होता है (ततोततः) उस अन्तिम भवके शरीरके प्रमाणसे (लिभागहीणो-त्रिभागहीनो) विभाग हीन (सिद्धाणोणाहणा भवे-सिद्धानालवगाहना भवति) उन सिद्धोंकी अवगाहना-(अपने आत्मप्रदेशोंका निश्चय होती है । अन्तिम शरीरसे त्रिभागहीन अवगाहना सिद्ध आत्माकी इसलिये कही गई હલનચલન કિયા નથી ભવ પ્રપંચ જ ચલન ક્રિયામાં હેતુ હોય છે. એ સિદ્ધોમાં નથી આથી એમનામાં ચલનક્રિયા કઈ રીતે થઈ શકે? નથી થઈ શક્તી.૬૪
हव सिद्वानी भाडना ४३ छ-" उस्सेहो" त्या।
मन्वयार्थ-चरिमम्मि भवम्मि-चरमे भवे यतिम समभा जेसिं जो उत्सेधः होइ-येषां यः उत्सेधः भवति र सिद्ध थवा वान टु या मर्थात शरीर प्रभार डाय छे. तत्तो-तत. मे मतिम सपना शरीर प्रभारथी तिभागहिणो-त्रिभागहीना श्री मागे माछी सिद्धाणोगाहणा भवे-सिद्धानां अवगाहना મરિએ સિદ્ધોની અવગાહના હોય છે, અંતિમ શરીરથી ત્રીજા ભાગે ઓછી અવગાહના સિદ્ધ આત્માની આ કારણે બતાવવામાં આવેલ છે કે, એ વખતે
