________________
उत्तराध्ययन सूत्रे
इत्येवं स्त्रीषु ज्ञानदर्शनयोरभाव इति पक्षोऽपि निराकृतो भवति । ततथ सम्यग्दर्शनादीनां त्रयाणां सिद्धौ सत्यां रत्नत्रयाभागात् खियः पुरुषेभ्योपकृष्टा इति कथनं प्रलापमात्रम् । व्यन्ते हि संप्रत्यपि ताः सम्यग्दर्शनादि त्रितयमभ्यस्वन्ति । तथाचोक्तम्
७५४
"जानीते faai श्रद्धते चराते चायिका ावलम्' इति ।
नन्वस्तु नाम खीणामपि सम्यग्दर्शनादिकं रत्नत्रयन् परं तु न तत् संभवमात्रेण मुक्तिपदप्रापकं भवति किं तु प्रकर्षप्राप्तम्, अन्यथा दीनानन्तरमेव सर्वेषामप्यविशेषेण मुक्तिपदप्राप्तिप्रसक्तिः, सम्यग्दर्शनादिरत्नत्रयप्रकर्षश्च खीणां न लाभमें सम्यग्ज्ञान सम्यक्रूदर्शनका लाभ सिद्ध होता है । अतः खियों में ज्ञान दर्शनका अभाव है ऐसा कथन भी ठीक नहीं है। इसलिये ऐसा कहना कि सम्यग्दर्शनादिक रत्नत्रयका अभाव होनेसे त्रियां पुरुषोंसे अपकृष्टहीन हैं- सो यह कथन केवल एक प्रलापमात्र है । इस समय भी त्रियां सम्यग्दर्शनादिक त्र्यका अभ्यास करती हुई देखनेनें आती है, जैसे कहा भी है
जानीते जिनवचनं श्रद्धत्ते चरनि चार्यिकाऽशबलम् | "
प्रश्न- त्रियोंमें सम्यग्दर्शनादिक त्रिकके सद्भावमान से मुक्ति प्राप्ति संभावित नहीं होती है अर्थात् सम्यग्दर्शनादिकका त्रिक केवल संभवमात्रसे उन्हें मुक्तिपदका प्रापक नहीं बनता है किन्तु प्रकर्षप्राप्त ही सम्यग्दर्शनादिकका त्रिक मुक्तिपदकी प्राप्तिका हेतु होना है यदि ऐसा न माना जाय तो दीना देनेके बाद ही सबको मुक्तिकी प्राप्ति हो जानी
દનને લાલ સિદ્ધ થાય છે. આથી સિચેામાં જ્ઞાનદર્શનને અભાવ છે એમ કહેવું એ પણ કીક નથી આ માટે એવું કહેવુ કે, સમ્યગ્ દનકિ રત્નત્રયને અભાવ હોવાથી સિયેા પુરૂષાથી હીન છે. તે એવું કહેવું એ કેવળ પ્રલાપ માત્ર છે. આ સમયમાં પણ સિયેા સમ્યક્ દનાક્રિક યને રદૃભ્યાસ કરતી તેવામાં આવે છે જેમ કહ્યું પત્તુ કે—
जानीते जीनवचनं श्रद्धते, चरति चार्यिकाऽशवलम् | " પ્રશ્ન—સ્ટ્રિયામાં સમ્યગ્ દર્શીતાદિક ત્રિકના સદ્ભાવ માત્રથી મુક્તિ પ્રાપ્તિ સંભવિત સ્મૃનતી નથી. સ્ત્રોત સમ્યક્ દનાદિકનો ત્રિક ફક્ત સત્ર માત્રથી એમને મુક્તિ પદની પ્રાપ્તિ થતી નથી. પર ંતુ પ્રક પ્રાપ્ત જ રુન્યગ્દર્શન કિના ત્રિક મુક્તિ પદની પ્રાપ્તિને હેતુ હાય છે, જે કાચ એવું માનવામાં ન આવે તે દીક્ષા લીધા પછી પક્ષને જ સુકિતની પ્રાપ્ત થઈ જવી જેઈએ. પરંતુ