________________
७३६
उत्तराध्ययनसूत्रे वर्णादीनां भेदैः पूर्ववदिशतिभङ्गारव्यवस्थापि भवन्तीति भावः ॥४६॥
चतुरस्रसंस्थानमङ्गानाह-- मूलम्-संठाणओ जे चउरंसे, भइए से उ वण्णओ।
गंधओ रेसओ चेव, भैइए ले फालओ वि" ये ॥४६॥ छाया--संख्यानतो यश्चतुरस्त्रः, भाज्यः स तु वर्णतः।
गन्धतो रसतश्चैव, भाज्यः स स्पर्शतोऽपिच ॥४६॥ टीका--'संठाणओ' इत्यादि-- __यः, संस्थानतः, चतुरस्र चतुरस्त्रसंस्थानवान् , स तु वर्णतो भाज्यः, तथा -गन्धतः, रसतश्च, भाज्यः, स चतुरस्रः, स्पर्शतोऽपि च भाज्या, अनाऽपि प्राग्वद् विंशतिभङ्गा भवन्तीति भावः ॥४६॥ (वण्णओ-वर्णतः)वर्णकी अपेक्षा (लइए-लाज्यः) भाज्य होता है। इसी तरह (से-सा) वह पुद्गल स्कन्ध (गंधओ रसओ चेव वि य फालओ भइएगन्धतः रसतश्चैव अपि च स्पर्शतः भाज्यः) गन्ध रस तथा स्पर्शकी अपेक्षा मी भाज्य होता है। इस यन संस्थानवाले स्कन्धके वर्णादिक भेदों द्वारा बीस भंग होते हैं॥४५॥ ____ अब चतुरस्र (चार कोणवाले ) संस्थानके भंगों को कहते हैं'संठाणओ जे चउरंसे' इत्यादि।
अन्वयार्थ-(जे-यः) जो स्कन्ध (संठाणओ-संस्थानतः) संस्थान परिणामकी अपेक्षा (चउरंसे लाइ-चतुरस्रः अवति) (चार कोणेवाला) चतुरस्त्र संस्थानवाला होता है (ले-सः) वह ( वण्णओ-वर्णतः ) वर्णसे (भइए-भाज्यः) भाज्य होता है तथा (गंधओ-गंधतः) गंधसे (रसओरसतः ) रससे भाज्य होता है। इसी तरह वह (फासओ-स्पर्शतः) भइए-भाज्यः साय थाय छे मार रीते से-सः ते गंधओ रसओ चेव वि य फोससो भइए-गंधतः रसतश्चैव अपि च स्पर्शतः भाज्यः ॥ध, २स, સ્પર્શની અપેક્ષાએ પણ ભાજ્ય થાય છે, એ ચસ સંસ્થાનવાળા કંધના વર્ણદિક ભેદે દ્વારા વીસ ભંગ છે. તે ૪૫
डवे यतु२ख संस्थानना होने ४हे छे“संठाणओ जे चउरंसे" त्याल.
अन्वयार्थ-जे-यः २४ संठाणओ-संस्थानतः सथान परिमनी सपेक्षा चउरसे भवइ-चतुरस्रः भवति यतुरस संस्थानका डाय छे से-सःत वण्णओ-वर्णत: पनी अपेक्षा भइए-भाज्यः मान्य थाय छ, मा शत गंधओ रसओ-गंधतः रसतः गध, २स तथा फासओ-स्पर्शतः २५शनी अपेक्षा पर
.