________________
७०८
उत्तराध्ययन सूत्रे
कालद्वारमाश्रित्य स्थितिरुक्ता, अथैतदन्तर्गतमेवान्तर प्राह-मूलम् - अनंतकाल मुक्कासं, एक्कं समयं जर्हन्नयं । अजीवाण ये रूवीणं, अंतरेयं वियाहियं ॥ १५ ॥ छाया -- अनन्तकालं उत्कृष्टं एकं समयं जघन्यकम् ।
अजीवानां च रूपिणां, अन्तरं एतद् व्याख्यातम् ॥१५॥ टीका -- रूपिणां - अजीवानां, अनन्तकालम् = अनन्तकालममाणं, उत्कृष्टं, तथा - एकं समयं जघन्यकं, एतत् = एतत्प्रकारकम्, अनन्तरं = विवक्षितक्षेत्रात् प्रच्युतानां कालतः पुनस्तत्प्राप्तेर्व्यवधानं व्याख्यातम्, तेषां हि विवक्षितक्षेत्रावस्थिति प्रच्युतानां कदाचित्समयावलिकादि संख्यातकालतोऽसंख्यातकालाद्वा पल्योपमादेर्यावदनन्तकालादपि सम्भवतीति ॥ १५ ॥
यह कालद्वारको लेकर स्थिति कही गई है अब इसके अन्तर्गत अन्तरको कहते हैं - 'अणतकालं ' इत्यादि ।
अन्वयार्थ - (रूविणं अजीवाण-रूपिणां अजीवानाम् ) रूपी अजीव द्रव्य - पुद्गलोंका ( उक्कोर्स - उत्कृष्टं ) उत्कृष्टं (अनंतकालं - अनंतकालम् ) अनंतकाल तथा (जहन्नयं - जघन्यकम् ) जघन्य (एक्कं समयं - एकं समयम् ) एक समय प्रमाण ( इयं अंतरं वियाहियं - एतत् अन्तरम् व्याख्यातम् ) अन्तर- विरहकाल - कहा गया है। विवक्षित क्षेत्र से प्रच्युत होकर पुनः उसी विवक्षित क्षेत्र में पहुंचने के बीच में जितने समयका व्यवधान पडना वह अन्तर है । यह अन्तर परमाणु और स्कंधोंका उत्कृष्ट अनन्तकाल तथा जघन्य एक समयमात्र है । इनका यह अन्तर, समय आवलिका
આ કાળદ્વારને લઈને સ્થિતિ કહેવામા આવેલ છે હવે એના અંતર્ગત छे" अणंतकालं " इत्यादि i
अंतरने
मन्वयार्थ —– रूविणं अजीवाण - रूपिणां अजीवानां ३थी व द्रव्य युगबानु उक्कोसं-उत्कृष्टम् उत्ृष्ट अनंतकाल - अनतकालम् अनंतण जहन्नयं - जघन्यकम् तथा धन्य एक्क समयं - एक समयम् ये समय प्रभा इयं अंतरं वियाहियं - एतत् अन्तरम् व्याख्यातम् अन्तर- विरहाण अहेवायेस छे. विवक्षित क्षेत्रथी પ્રશ્રુત અનીને ફરીથી એજ વિવક્ષિત ક્ષેત્રમાં પહેાંચવાની વચમાં જેટલા સમયનું વ્યવધાન પડે તે અંતર છે. એ અન્તર પરમાણુ અને સ્કાનું ઉત્કૃષ્ટ અનંત કાળ તથા જઘન્ય એક સમય માત્ર છે. એમનું આ અંતર સમય આવલિકા
