________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० ३३ कर्मप्रकृतिवर्णने प्रदेशाग्रनिरूपणम् प्रदेशा:-परमाणवस्तेषामग्रं-परिमाणं, क्षेत्रकालौ च भावंच-अनुभावलक्षणं पर्यायचतुःस्थानिकादि रसमिति यावत् , अत उत्तरं अतः परं मया कथ्यमानं शणु॥१६॥ ' तत्र तावत् प्रदेशाग्रमाहमूलम्-सव्वेलिं चैव केन्माणं, पएलग्यमणंतगं ।
गंठियसत्ताईयं, अंतो सिद्धाण आहियं ॥१७॥ छाया-सर्वेषां चैव कर्मणां, प्रदेशाग्रमनन्तकम् ।
ग्रन्थिगसत्त्वातीतम् , अन्तः सिद्धानामाख्यातम् ॥ १७ ॥ टीका-सव्वेलिं' इत्यादि--
सर्वेषां चैव-अपि, कर्मणां, प्रदेशाग्रम्-परमाणु परिमाणं कर्मदलिकमित्यर्थः, अनन्तकम् अनन्तम् , अस्ति, तच्चानन्तकं ग्रन्थिगसत्त्वातीतम् , गन्थिरिवग्रन्थि:घनोरागद्वेष परिणामस्तत्र गताः ग्रन्थिगाः । ग्रन्थिगाश्च ते सत्त्वाः ग्रन्थिगसत्याः। ये रागद्वेष निविडपरिणामविशेषरूपस्य ग्रन्थे भेदनाक्षमतया यथाप्रवृत्तिकरणं त्तियां कही गई हैं। अब इनके प्रदेशोंके परिणामको, क्षेत्र कालको और अनुभाव लक्षणपर्याय को-चतुःस्थानिक आदि रस को-मैं कहता हूं। सो सुनो ॥१६॥
अब कर्मों के प्रदेशाग्र (परमाणु) को कहते हैं-'सव्वेलिं' इत्यादि । . अन्वयार्थ (सव्वेसिं चेक 'कम्माणं पएसग्गमणंलगं-सर्वेषां चैव कर्मणां प्रदेशाग्रं अनंतकम् ) समस्त कमों का परमाणु परिमाण-दलियाअनन्त है । (गठियसत्ताईयं-प्रन्थिगलत्वातीतम् ) वह अनंत यहां अभव्य जीवों की अपेक्षा अनंत गुगुणा एवं ( अंतो सिद्धाण आहिओअन्तःसिद्धानोस् आख्यातम् ) सिद्धों का अनंतवां भाग कहा गया है। घन रागद्वेषरूप परिणाम ही यहां ग्रन्थिशब्द से गृहीत हुए हैं। इस ग्रन्थि में जो जीव रहते हैं वे ग्रन्थिगसत्य हैं । अर्थात् जो रागद्वेष से ગયેલ છે હવે તેના પ્રદેશોના પરિણામને, ક્ષેત્રકાલને, અને અનુભવ લક્ષ पर्यायन-यतुः स्थानि: शाह २सने अपामा मा छे ते सांगणे. ॥ १६ ॥
वे भीना ५२माशुमान ४ छ-" सव्वेसिं" छत्यादि। . सन्क्याथ-सव्वेसिं चेव कम्माणं पएसगमणंतगं-सर्वेषां चैव कर्मणां प्रदेशाग्रं अनंतकम् सघा ना ५२भार सनत छ. गठियसत्ताइयं-ग्रन्थिगसत्वातीतम् એ અનંત અહીં અભવ્ય જીવોની અપેક્ષા અનંતગુણા અને સિદ્ધાળ आहिओ-अन्तः सिद्धानां आख्यातः सिद्धोना मनता मा उपाये छे. ધન રાગદ્વેષરૂપ પરિણામ જ અહીં ગ્રંથી શબ્દથી ગ્રહણ કરાયેલ છે, આ ગ્રંથીમાં જે જીવ રહે છે તે ગ્રંથગસત્વ છે. અર્થાત જે રાગદ્વેષથી નિબિડ બનેલા પરિણામ વિશેષનું ભેદન કરવામાં અસમર્થ છે-યથા પ્રવૃત્તિકરણ સુધી