________________
૨૨૮
उत्तराध्ययनसूत्रे एतच्च सत्यं गुप्तियुक्तस्यैव भवति, अतः त्रिपञ्चाशत्तमभेदरूपां मनोगुप्तिमाह--
मूलम्-मणगुत्तयाए णं भंते ! जीवे कि जणेइ। मणगुत्तयाए जीवे एगग्गं जणेइ । एगग्गचित्ते णं जीवे मणगुत्ते संजमाराहए भवइ ॥ सू० ५३ ॥ ____ छाया--मनोगुप्ततया खलु भदन्त ! जीव किं जनयति ? । मनोगुप्ततया जीवः ऐकाय्यं जनयति । एकाग्रचित्तः खलु जीवो मनोगुप्तः संयमाराधको भवति ॥ ५३॥
टीका--'मणगुत्तयाए ' इत्यादि--
हे भदन्त ! मनोगुप्ततया-मनसोगुप्तता मनोगुप्तता-मनोगुप्ति मनसो नियन्त्रणा-अशुभपदार्थाद् गोपनं तया जीवः किं जनयति ? । भगवानाह-हे शिष्य ! मनोगुप्ततया जीवः, ऐकायं मनोगुप्तित्रिविधा-आरौिद्रध्यानानुवन्धिकल्पनाजालवियोगः प्रथमा १, शास्त्रानुसारिणी परलोकसाधिका धर्मध्यानानुवन्धिनी माध्य__ यह योगसत्य गुप्तियुक्त मुनिके ही होता है इसलिये अब तिरपनवे बोलमें सूत्रकार शुप्तिका कथन करते हैं-"मणगुत्तयाएणं' इत्यादि।
अन्वयार्थ-(भंते मणगुत्तथाए णं जीवे किं जणेड-भदन्त! सनोगुप्ततया खलु जीवः किं जनयति) हे भगवन् ! मनोगुप्तिसे जीव किस गुणको प्राप्त करता है ? ( मणगुत्तयाए जीवे एगग्गं जणेइ-मनोगुसतया जीवः ऐमाग्य जनयति) उत्तर-मनोगुप्तिसे जीव एकाग्रताको धारण करता है (एगग्गचित्तेणं जीवे मणगुत्ते संजमाहिए भवइ-एकाग्रचित्तः खलु जीवः मनोगुप्तः संयमाराधकः भवति ) एकाग्रचित्त बना हुआ जीव मनोगुप्तिवाला होनेसे संयमका आराधक होता है।
આ ગસત્ય ગુપ્તિયુક્ત મુનિને જ થાય છે. આ માટે હવે તેપનમા मासमां सूत्रधार शुल्तनु थन ४२ छ--"मणगुत्तयाएणं " त्याहि.
अन्वयार्थ ---भंते मणगुत्तयाए णं जीवे कि जणेइ-भदन्त मनोगुप्ततया खलु जीवः किं जनयति लगवान ! भनास्तिथी ०१ च्या शुगुने प्राप्त रे छ ? उत्तर-मणगुत्तयाए जीवे एगग्गं जणेइ-मनोगुप्ततया जीवः एकाग्रयं जनयति भनास्तिथी १ मे अतान धा२६१ ४२ छे. एगगचित्तेणं जावे मणगुत्ते संजमाराहए भवइ-एकाग्रचित्त खलु जीव. मनोगुप्तः संयमाराधकः भवति ।- ચિત્ત બનેલ એ જીવ મને ગુપ્તિવાળા હોવાના કારણે સંયમના આરાધક હોય છે.