Page Text
________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० २ गा २०-२१ नेपेधिकीपरीपहजय
४१७
न कुर्यादित्यर्थः । इदमन-बोध्यम् - आदानस्मिन्नध्ययने 'निसीहिया परीसहे' इति यदुक्त तस्य च्छाया 'नेपेधिकीपरीपहः' इति । निषेध = प्राणातिपातादि निरृत्तिः, स प्रयोजनमस्या इति नैषेधिकी । यद्वा निषेधः = पापकर्मणा गमनादिक्रियायाश्च निवृत्तिः, स प्रयोजनमस्या इति नैपेधिकी, निपद्या - उपवेशनस्थानम् कायोत्सर्गभूमिः । स्वाध्यायभूमिथेत्यर्थः । सैव च परिषहो नैपेधिकीपरीपहः उपवेशनस्थान परीपहः, तत्र श्मशानादिषु स्थानेषु स्थितेन मुनिना भयकरोपसर्गसमापतने सति न भेतव्यम्, नापि स्वरविकारादिभिरन्येषा भयमुत्पादनीयमिति ॥ २० ॥
रहे हुए उस मुनि को चाहिये की वह ( पर न वित्तासए - परन वित्रासयेत् ) वहा पर पहिले से रहने वाले हीन्द्रियादीक जीवों को स्थानभ्रष्ट न करे, यहा यह समझना चाहिये कि पहिले इस अध्ययन मे " निसीहिया परीसहे " ऐसा कहा गया है उसकी संस्कृत छाया नैपेधिकपरीपह " ऐसी की गई है। उसका अर्थ इस प्रकार है" प्राणातिपातादिक क्रियाओं से निवृत्ति करने का जिसका प्रयोजन हो वह नैपेधिकी है, अथवा पापकर्मों की एव गमनादिक्रिया की निवृत्तिरूप निषेध जिसका प्रयोजन हो वह नैपेधिकी है, अथवा निपया उपवेशन स्थान का नाम है, वह या तो कायोत्सर्ग की भूमिखरूप होगा या स्वाध्याय की भूमिस्वरूप | उस निपद्यारूप जो परीपर उसका नाम नैपेधिकीपरीषह है । इसका फलितार्थ उपवेशनस्थान सम्बन्धी परीपह नैषेधिकीपरी पह है । श्मशान आदिक स्थानों में रहे हुए मुनि को भयकर उपसर्ग के
तथा त्या रहेता थे भुनिनु उर्तव्य छेडे ते पर न वित्तासए पर न वित्रासयेत् त्या પહેલાથી રહેવાવાળા દ્વિઇન્દ્રિયાદિક જીવાને સ્થાનભ્રષ્ટ ન કરે, અહી એ સમજવુ જોઇએ કે, પહેલા આ અધ્યયનમા નિલીદ્દિવા પરીસદે એવુ કહેવાયુ છે કેજેની સ શ્રુત छाया "नैपेधिकी परीषह " मेभ उवामा आवे छे मेनेो अर्थ मा प्राश्ना छे“ પ્રાણાતિપાતાદિક ક્રિયાઓથી નિવૃત્તિ કરાવવાનુ જેનુ પ્રચાજન હોય તે નૈષે ધિકી છે, અથવા પાપીની અને ગમનાદિ ક્રિયાઓની નિવૃત્તિરૂપ નિષેધ જેવુ પ્રયાજન હૈાય તે નોધિકી છે, અથવા નિષદ્યા ઉપવેશન સ્થાનનુ નામ છે તે યાતા ચેત્સગની ભૂમિ સ્વરૂપ હાય યા સ્વાધ્યાયની ભૂમિસ્વરૂપ એ નિષ ધારૂપ જે પરીષહ તેનુ નામ નૈષેધિકીપરીષહુ આનો તે! ફલીતા ઉપવેશન સ્થાન સ ખ થી પરીષહુ તોધિકીપરીષહ છે, સ્મશાન આદિ સ્થાનામા રહેનારા મુનિએ ભય કર ઉપસગે]ના આવવા છતા પણ ભયભીત ન મનવુ જોઈએ,
| SR No. | 009352 |
| Book Title | Uttaradhyayan Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 961 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_uttaradhyayan |
| File Size | 28 MB |