________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० २ गा १५ अरतिपरीपहजय गुप्तिरालवाला, समितिः पाली, क्षान्त्यादयो धर्मा एव वृक्षाः, विनयस्तेपा मूळम् , भानना सलिलम् , श्रुतमेव स्कन्धः धर्मशुलध्यानरूपाः शाखाः, -यानभेदाः प्रशाखाः, योगसग्रहाः पाणि, ज्ञानादिगुणाः पुष्पाणि, स्वर्गापवर्गप्राप्तिः फलम् , वद्गत सुख रसः, तस्मिन् धर्माराम चरेत-विचरेत् , अरति निराकृत्य स्वाध्यायध्यानेपु परायणो भवेदित्यर्थः ॥
'अरइ पिट्ठओ किच्चा' इत्यनेन मुनेरात्मरलसपनत्व मूचितम् ।
'विरए' इत्यनेन मुनराग्यदशा प्रदर्शिता । मे सम्यक्त्व तो भूमि है, गुप्तिया क्यारिया हैं, समितिया ही पालिया हैं, क्षान्त्यादिक धर्म वृक्ष है, एव उन वृक्षो का मूल विनय है। भावना रूपी जल से वे सदा हरे-भरे रहते हैं। श्रुतज्ञान उनका विस्तृत स्कंध है। धर्मध्यान एव शुक्लध्यान उनकी शाखाएँ हैं, ध्यान के भेद उनकी प्रशाखाएँ हैं। बत्तीस योगसग्रह उनके पन, ज्ञानादिकगुण उनके पुष्प, स्वर्ग एव मोक्ष की प्राप्ति उनके फल, स्वर्गमोक्षसवधी सुख ही उनका रस है। इतने मनोहर इस धर्मरूपी उद्यान में साधु का कर्तव्य है कि वह अरति को दूर कर विचरण करता रहे । स्वाध्याय एव शुभध्यान में सदा आत्मपरिणति को लगाता रहे।
'अरइ पिट्ठओ किचा' इस पद से यह सूचित किया गया है कि मुनि को आत्मवल से युक्त होना चाहिये । “विरए" इस पद से यह ज्ञात होता है, कि मुनि मे इस प्रकार के बल की जागृति विना वैराग्य दशा के नहीं हो सकती है, अतः वैराग्यदशा दृढ वनानी चाहिये। તે ભૂમિ છે ગુપ્તિ થારા છે, સમિતિ પાળા છે, ક્ષાન્યાદિક ધર્મવૃક્ષ છે, અને એ વૃક્ષોનું મૂળ વિનય છે, ભાવનારૂપ જળથી તે સદાય હર્યાભર્યા રહે છે શ્રુતજ્ઞાન અને વિશાળ સ્કધ છે, ધર્મધ્યાન તેમજ શુક્લધ્યાન એની શાખાઓ છે, ધ્યાનને ભેદ એની પ્રશાખાઓ છે, ૩ર યોગ સ ગ્રહ તેના પાન, જ્ઞાનાદિક ગુણ તેને પુષ્પ, સ્વર્ગ અને મોક્ષની પ્રાપ્તિ એના ફળ સ્વર્ગ મેક્ષ સબધિ સુખ તે એને રસ છે, આવા મનહર ધમરૂપી બાગમાં સાધુનું એ કર્તવ્ય છે કે તેઓ અરતિને દુર કરી વિચરણ કરતા રહે સ્વાધ્યાય અને શુભ ધ્યાનમાં પિતાના આત્મા પરિણતી ને લગાવતા રહે
अरइ पिट्ठओ किच्चा-मा ५४थी से सूयित ४२वामा सावे छ है, मुनिये मात्ममयो युद्धत २षु मध्ये “ विरए" मा ५४थी मुनिमा भनी ती વિના વૈરાગ્યદશા આવી શકતી નથી આથી વૈરાગ્યદશા દઢ બનાવવી જોઈએ.
