________________
૨૨૨
उत्तराभ्ययनस्व कटुकरसरूपेण, यथा पा सितोपल-'मिसरी' इति भाषामसिद्धं सर्वेषा मथुरास्वादजनक भावि तदेव पित्तपितरसनस्य निम्बादिश्व कटुक, गर्दभाणा तु विषमेव भवति, यथा । शुद्ध घृत सर्वपां पुष्टिकर माति, तदेव जराकान्ताना जनाना रोगवर्धकम् । एष गुरुपयन सविनयम्य हिताय जायते, विनयरहितस्य शिष्यस्य तु उपाय इति भावः ॥ २८॥ ___ उक्तमर्थ विशदयन्नादमूलम्-हिय विगयंभया युद्धा, फरुस पि अणुसासण ।
वेस्स त होई मूढाण, खतिसोहिकर पय ॥२९॥ छाया-हिन विगतभया बुद्वा , परुपमपि अनुशासनम् ।
द्वेष्य तत् भाति मूढाना, शान्तिशोधिकर पदम् ॥ २९ ।। तात्पर्य इसका इस प्रकार का है कि जिस प्रकार इक्षु के खेत में दिया गया पानीमधुर रसरूपसे परिणत होता है और वही पानी जननिम्बवृक्ष के मूलमे दिया जाता है तो कडवे रूपमें परिणत हो जाता है, अथवाजैसे मिश्री सब के लिये मधुर आस्वाद देती है परन्तु जिस की जीभ पित्त से दूषित हो रही है उसके लिये वह मिश्री कडवी नीम जैसी मालूम होती है। तथा गधो को तो वह विष जैसी ही मालूम होती है । अपना जैसे शुद्ध घृत समस्तजनों को पुष्टि करने वाला होता है परन्तु वही घृत ज्वरवाले के लिए रोगवर्द्धक होता है, इसी प्रकार जो विनयी शिष्य है उनके लिये गुरु महाराज के वचन हितकारक होते हे और वे ही वचन अविनीत शिष्य के लिये द्वेपकारक होते है ॥२८॥
તેનું તાત્પર્ય આ પ્રકારનું છે, કે જે પ્રકારે દ્રાક્ષના ખેતરમાં આપવામાં આવેલ પાણી મધુરસપમાં પરિણીત બને છે અને તેજ પાણી જ્યારે લિમડાના વૃક્ષના મૂળમાં આપવામાં આવે છે તે કટુરસ રૂપમાં પરિણમે છે જેમ-સાકર બધા માટે મધુર આસ્વાદ આપે છે પરંતુ જેની જીભ પિત્તથી દુષિત થયેલ હોય છે, તેને માટે સાકર કડવા લિમડા જેવી માલુમ પડે છે અને ગધેડાને તે તે ઝહેર જેવી બને છે અથવા જેમ ચોખ્ખું ઘી સઘળી માટે કરવાવાળ હોય છે પર તુ તે દી તાવવાળા માટે રેગને વધારનાર બને છે એ જ રીતે જે વિનયી શિપ છે તેને માટે ગુરુ મહારાજનુ વચન હિતકારક હોય છે અને તે જ વચન અવિનીત શિષ્ય માટે પકારક હોય છે ૨૮ છે
