Page Text
________________
૨૮૮
उत्तराध्ययनसूने लोभतो यथा--जाल्प्येऽपि वस्त्रपावादी, 'ममेद वस्त्र कल्पते' इत्यादि कथनम् ।
यद्वा-मृपावादश्चतुर्विधः-सद्भारप्रतिषेधः १, असन्तामोडापनम् २, अर्था नन्तरम् ३, गर्दा च ४, । तन सद्भारमतिपेयी यथा-नास्त्यात्मा, नास्ति पुण्य, नास्ति पापम् , इत्यादि। भाद्भागोडान यथा-अस्त्यात्मा सर्वगत., आत्मा स्यामाकतण्डुलमान., इत्यादि । अर्थान्तर यथा-गोविपये-'जयोऽयम् ' इति । गीं तु निधा-एका सापद्यव्यापारपातनी, यथा' क्षेत्र कप' इत्यादि । द्वितीया-अप्रिया, जिस समय शिष्य जब कोई अतिचार लगा लेता है तो गुरु महाराज उससे पूछते हैं कि क्या तुमने अतिचार लगाया है तर शिष्य माया कपाय का अवलम्बन कर कहता है कि मेने कोई अतिचार नहीं लगाया, इस प्रकार शिष्य का यह कथन माया कपाय की अपेक्षा लोकोत्तर भावमृपावाद है (3)। जो वस्त्र पानादिक अकल्पनीय है उनमे ये मेरे लिये कल्पनीय है इस प्रकार कहना यह लोमपाय की अपेक्षा लोकोत्तर मृषावाद है । अयवा-मृपावाद इन अन्य प्रकारो से भी चार भेद वाला है-१सद्भाव का प्रतिरोध, २ असद्भाव का उद्भावन, ३ अर्थान्तर, ४ गहाँ। आत्मा नही है पुण्य और पाप नहीं ह इस प्रकार सत् अर्थ का अपलापक वचन सद्भाव प्रतिषेध मृपावाद है १ । आत्मा सर्वन्यापक है अथवा श्यामाक तन्दुल के समान आत्मा है इस प्रकार असत् अर्थ का उद्भावक वचन असद्भाव का उद्भावारूप द्वितीय मृपावाद है २ । गो के विषय मे ऐसा कहना कि यह अश्व है इस प्रकार अर्थान्तर का कथक वचन ततीय अर्थान्तर नामक मृपावाद है। गर्दा तीन प्रकार की है सावध કે અતિચાર લગાડી લે છે તો ગુરુ મહારાજ એને પૂછે છે કે, શુ તને અતિ ચાર લાગેલ છે, ત્યારે શિષ્ય માયા કયાયનુ અવલ બન કરી કહે છે કે મે કઈ અતિચાર લગાડેલ નથી આ પ્રકારનું એ શિષ્યનું કથન માયા કષાયની અપેક્ષા લકત્તર ભાવ મૃષાવાદ (૩) જે વસ્ત્ર પાત્રાદિક અકલ્પનીય છે એમાં એ મારા માટે કહ૫નીય છે એમ કહેવું તે લેક કષાયની અપેક્ષા લેકોત્તર મૃષાવાદ છે અથવા–મૃષાવાદ એ અન્ય પ્રકારેથી પણ ચાર ભેદ વાળા છે ૧ સદ્દ ભાવને પ્રતિષેધ, ૨ અસદુભાવનુ ઉદ્દભાવના, ૩ અર્થાન્તર, ૪ ગહ આત્માનથી પુય અને પાપ નથી, આ પ્રકારનુ સાચા અર્થનું અ૫લાપક વચન સદ્દભાવ પ્રતિષેધ મૃષાવાદ છે ૧ આત્મા સર્વ વ્યાપક છે, અથવા સ્યામાક ચોખાના જેવા આત્મા છે, આ પ્રકારનું અસત્ અર્થનું ઉદ્દભાવક વચન અસદુભાવતુ ઉભાવ ન રૂપ બીજુ મૃષાવાદ છે ૨ ગાયના વિષયમાં એવું કહેવું કે તે ઘડે છે આ પ્રકારે અથોત્તરનું કથન વચન ત્રીજે અર્થાન્તર નામને મૃષાવાદ છે ૩ ગોં
| SR No. | 009352 |
| Book Title | Uttaradhyayan Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 961 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_uttaradhyayan |
| File Size | 28 MB |