________________
१४३
-
प्रियदर्शिनी टोका गा २३ सूत्रस्य निक्षेप लक्षण च ।
सूत्रपदनिक्षेपनामक द्वितीय द्वारम्अथ-सूत्रपदनिक्षेपः । द्रव्यम्न-कासादिकम् । भानसून तु-अस्मिन् ज्ञाना• धिकारे सूचक ज्ञान श्रुतज्ञानम् , तस्यैव स्वपराधसूचस्त्वात् , श्रूयते यत् तत् श्रुत ज्ञायतेऽनेनेति ज्ञान, युव च तद् वान श्रुतज्ञानम् । तच्च-एकादशाङ्गानि, प्रकीर्णकानि, दृष्टिबादश्च । तदुक्तम्" एकारसमगाइ, पइन्नग दिहिनामो य" इति । (उ २८५ २३ गा.)
॥ इति द्वितीय सूत्रपदनिक्षेपद्वारम् ॥
अथ तृतीय मूत्रलक्षणद्वारम्__ यत् सूत्र सूनल क्षणोपेत तदेयोचारणीयम् , लक्षणरहित हि मूत्र विवक्षितमय न साधयति, तस्माल्ललणयुक्तमेव मूत्रमिप्यते, अतः सूनलक्षण वाच्यम् । तद् यथा
अप्परखर महत्व, पत्तीसदोसपिरहियं न च ।
लक्खणजुत्त मुत्त, अट्ठहि य गुणेहि उपवेय ॥ जिसके सेवन से-उपासना करने से उसके द्वारा प्रतिपादित मार्ग का अनुसरण करने से-अष्टविध कर्मों का आत्मा से निर्गमन हो जाय उसका नाम सूत्र है। १।
सूत्र पद निक्षेप नामक दूसरा द्वार करते है
सूत्र के दो भेद हैं-१ द्रव्यसूत्र, २ भावसत्र । कपास आदि से बना हुआ द्रव्यसूत्र है। भावयुत का नाम भाव मूत्र है। इससे ही स्वरूप
और परस्वरूप का सूचन-अर्थात् नोध होता है । जो सुना जाय वह श्रुत एच जिसके द्वारा जाना जाय वह ज्ञान है । श्रुतरूप जो ज्ञान है उस का नाम श्रुतज्ञान है । ११ अग प्रकीर्णक (पइन्ना) एव दृष्टिवाद ये सब श्रुतज्ञान स्वरूप है । कहा भी है-"एकारसमगाइ पइन्नग दिहिवाओय"।३। કરવાથી તેના દ્વારા પ્રતિપાદિત માર્ગનું અનુસરણ કરવાથી આ પ્રકારના કર્મોનુ આત્માથી નિગમન થઈ જાય તેનું નામ સૂત્ર છે ! ૧.
સૂત્રપદ નિક્ષેપ નામનું બીજુ દ્વાર કહે છેસૂત્રના બે ભેદ છે–૧ દ્રવ્યસૂત્ર, ૨ ભાવસૂત્ર કપાસ વગેરેથી બનેલ દ્રવ્યસૂત્ર છે, ભાવકૃતનુ નામ ભાવસૂત્ર છે આનાથી જ સ્વ સ્વરૂપ અને પર સ્વરૂપનું સૂચન-અર્થાત બંધ થાય છે જે સાભળી શકાય તે શ્રુત અને જેનાથી જાણી શકાય તે જ્ઞાન છે મૃતરૂપ જે જ્ઞાન છે એનું નામ થતજ્ઞાન છે ૧૧ અગ પ્રકિર્ણક (પઈન્ના) અને દહીવાદ એ બધા સુતજ્ઞાન સ્વરૂપ છે કહ્યું પણ छ ।-एक्कारसमगाइ पइन्नग दिठिनाओ य
