Page Text
________________
जानन्द्रिका टीका-द्वादशाङ्गगत-भावाभावादिपदार्थवर्णनम्. ६५३ प्रत्येकहेतुप्रतिबद्ध-प्रत्येकधर्मविशिष्टवस्तुगमकत्वं परस्मिन्नास्तीत्यनन्ता अहेतवः, तथा-अनन्तानि कारणानि-मृत्पिण्डतन्त्वादीन्यनन्तानि घटपटादिनिर्वर्तकानि कारणानि, तथा-अनन्तान्यकारणानि-तन्तु नं घटस्य कारणम् , मृत्पिण्डं न पटस्य कारणम् , इत्येवमनन्तानिअकारणानि, तथा-अनन्ता जीवाः, अनन्ता अजीवा द्वघणुकादयः, अनन्ता भवसिद्धिकाः, अनन्ताः अभवसिद्धिकाः, अनन्ताः सिद्धाः, अनन्ता असिद्धाश्च प्रज्ञप्ताः। - अमुमेवाथै सूचयितुं गाथामाह
भावमभावा० ' इत्यादि । गाथार्थः स्पष्टः॥ २ हेतुयुक्त एक २ धर्म विशिष्ट वस्तु की बोधकता दूसरे में नहीं होने से एक हेतु दुसरे के प्रति अहेतु हो जाता है इसलिये अनन्त अहेतु हैं, तथा अनन्न कारण हैं-तथा घटपटादि अनन्तकार्यों के निष्पादक मृत्पिण्डतन्तु आदि अनन्त कारण हैं। तथा-अनंत अकारण हैं-तन्तु घट का कारण नहीं होता, मृत्पिण्ड पट का कारण नहीं होता, इस तरह एक की अन्य के प्रति कारणता नहीं होने से कारण में अनन्तता है। तथा-अनन्त जीव, अनन्त अजीव-द्वयणुकादिक, अनन्त भवसिद्धिक, अनन्त अभ. वसिद्धिक, अनन्त सिद्ध, अनन्त असिद्ध, ये सब प्रज्ञप्त हुए हैं।
इस पूर्वोक्त अर्थ को सूचित करनेवाली गाथा। सूत्रकार कहते हैं-'भावमभाव' इत्यादि।
इस द्वादशाङ्ग में भाव, अभाव, हेतु, अहेतु, जीव, अजीव, भविक (भवसिद्धिक), अभविक (अभवसिद्धिक), सिद्ध और असिद्ध का प्ररूपण किया गया है। હેતુ ચુકત એક એક ધર્મવિશિષ્ટ વસ્તુની બોધકતા બીજામાં ન હોવાથી એક હતુ બીજાની પ્રતિ અહેતુ થઈ જાય છે તેથી અનન્ત અહેતુ છે, તથા અનન્ત કારણ છે-ઘટપટાદિ અનન્ત કાર્યોને નિષ્પાદક માટીને પિડ–તતુ આદિ અનન્ત કારણ છે. તથા અનંત અકારણ છે –તતુ ઘટ (ઘડા) નું કારણ નથી હોતા, મૃતિપડ ઘટનું કારણ નથી હેતે, આ રીતે એકની અન્યના પ્રતિ કારણતા ન હોવાથી કારણમાં અનંતતા છે. તથા અનંત જીવ, અનંત અજીવ-દ્વયણુકાદિક, અનંત ભવસિદ્ધિક, અનંત અભવ સિદ્ધિક, અનંત સિદ્ધ, અનંત અસિદ્ધ, એ બધાનું વર્ણનકરાયું છે. આપૂર્વોક્ત અને સૂચિત કરવાવાળી ગાથા સૂત્રકાર કહે છે'भावमभाव' त्याह
inwi q, माप, तु, अतु, 4, 294, सावि४ (ल. સિદ્ધિક), અભવિક ( અભાવસિદ્ધિક), સિદ્ધ અને અદ્ધિનું પ્રરૂપણ કરવામાં मात्युछे.
| SR No. | 009350 |
| Book Title | Nandisutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1958 |
| Total Pages | 940 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_nandisutra |
| File Size | 58 MB |