________________
प्रकाशिका टीका-सप्तमवक्षस्कारः सू. ५ मुहूर्तगतिनिरूपणम् . अथ कथिने एव मंडल क्षेत्रे पश्चानुपूर्णरूपेण सूर्यग्य मुहर्जगति दर्शयितुमाह-'जयाण मित्यादि 'जयाणं भंते सुरिए' यदा खलु भदन्त सूर्यः 'सव्ववाहिरमंडलं उत्रसंकमित्ता चारं चरई' सर्वबाह्यमंडलमुपसंक्रम्य संमाप्य चारं गतिं चरति गतिं करोति, 'तयाणं एगमेगेणं' तदा खलु एकैकेग 'मुहुत्तेण' मुहर्जुन 'केवइयं खेत्तं गच्छद' कियत् कियत्प्रमाणक क्षेत्रं गच्छति, इति प्रश्नः, भगवानाह-गोय' त्यादि 'गोयमा' हे गौतम ! पंच पंवजोणसहस्साई' पंच पंचयोजनसहस्राणि 'तिण्णि य पंचुतरे जोयणसए' त्रीणि च पंचोत्तराणि योजनशतानि 'पण्णरस य सद्विभाए, जोयणस्स' पंवदश च पष्ठभागान् योजनस्य ५३:५४ 'एगमेगेण महत्तेणं गच्छइ' एकैकेन मुहूर्तेन गच्छतीति । कथपत्रै भवतीति चेदत्रोच्यते अस्मिन् सर्वबाह्यमंडले परिरयपरिमाणत्रयोलक्षा अष्टादशसहस्राणि त्रीणिशतानि पंचदशोत्तराणि ३१८३१५ ततोऽस्य पूर्वकथितयुक्तियशात् पठिसंख्यया भागे दत्ते लब्धं यथोक्तमत्र मंडले मुहर्तपरिमाणमिति । पथ प्राप्तता होता है। ___ अब कथिन मंडल क्षेत्र में पश्चानुपूविरूपसे सूर्य की मुहूर्तगति को दिखलाते हैं-'जयाणं भंते ! सूरिए' हे भदन्न जिस समय सूर्य 'सव्वबाहिरमंडलं उवसंकमित्ता चारं चरई' सर्व बाघमंडल में जाकर गति करता है 'तयाणं एगमेगेणं' उस समय एक एक 'मुहत्तण' मुहर्तसे 'केवइयं खेले गच्छद' कितने प्रमाणवाले क्षेत्र में गमन करता है ! इसप्रश्न के उत्तर में प्रभु श्री कहते हैंगोयमा !' हे गौतम ! 'पंच पंच जोयणसहस्ताई' पांच पांच हजार योजन 'तिण्णिय पंचुत्तरे जोयणसए' तीनसोपांच योजन पनरसय सट्ठिभाए जोयणस्स' एक योजन के साठिया पंद्रहवां भाग ५३०५ : 'एगमेगेणं मुहुत्तण गच्छह' एक एक मुहूर्त में जाता है । इस प्रकार कैसे होता है सो कहते हैंइस सर्ववाद्य मंडल में परिधिका प्रमाण तीन लाख अठारह हजार तीनसो पंद्रह ३१८३१५ है, इसमें पूर्व कथित युक्ति के अनुसार साठ की संख्या का भाग પૂર્વમંડળ સંબંધી દષ્ટિપથ પ્રાપ્તતા એ વિવક્ષિત મંડળમાં દષ્ટિપથ પ્રાપ્ત થઈ જાય છે.
હવે કહેલા મંડળક્ષેત્રમાં પશ્ચાનુપૂપિણાથી સૂર્યની મુહૂર્ત ગતિને બતાવે છે– 'जयाणं भंते ! सूरिए' सावन् । २ समये सूर्य 'सव्वबाहिरमंडलं उवसं कमित्ता चार चरई' स मा भ
ने गति ४रे छे 'तयाण एगमेगेणं' से समय मे मे 'मुहुत्तेण मुनथी 'केवइयं खेत्तं गच्छइ' टसा प्रभावामा गमन ४२ छ ? मा प्रश्नन। उत्तरमा प्रभुश्री छ-'गोयमा । गौतम पंच 'पंच जोयणसहस्साई पाय पाय M२ यारान 'तिण्णिय पंचुत्तरे जोयणसए' से पांय यान, 'पन्नरस सद्विभाए जोयणरस' मे४ योजना सा&िया ५४२ मा ५३०५१५ 'एगमेगेण मुहुत्तेणं गच्छइ' એક એક મુહૂર્તમાં જાય છે. આ પ્રમાણે કેવી રીતે થાય છે? તે બતાવે છે. આ સર્વ બાહ્ય મંડળમાં પરિધિનું પ્રમાણ ત્રણલાખ અઢાર હજાર ત્રણસો પંદર ૩૧૮૩૧૫ છે. તેમાં