________________
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे
५०४
देवानां कियन्तं कालं स्थितिः प्रज्ञप्ता ? गौतम ! जघन्येन - चतुर्भागपल्योपमम् उस्कर्पेणार्द्धपल्योपमं पञ्चाशद्वर्षसहस्रैरभ्यधिकम् । सूर्यविमाने देवानां चतुर्भागपल्योपममुत्कर्षेण पल्योपमं वर्षसहस्राभ्यधिकम्, सूर्यविमाने देवीनां जघन्येन चतुर्भागपल्योपममुत्कर्षेणापल्योपमं पञ्चभिर्वर्षसहस्त्रैरभ्यधिकम् । ग्रहविमाने देवानां जघन्येन चतुर्भागपल्योपममुत्कर्षेणार्द्धपल्योपमम् । नक्षत्रविमाने देवानां जघन्येन चतुर्भागपल्योपममुत्कर्पेणार्द्धपल्योपमम्, नक्षत्रविमाने देवीनां जघन्येन चतुर्भागवल्योपममुत्कर्षेण साधिकं चतुर्भागपल्योपमम्, ताराविमाने देवानां जघन्येनाष्टभागपल्योपमम् उत्कर्षेण चतुर्भागपल्योपमम्, तारा विमानेदेवीनां जघन्येनाष्टभाग पल्योपममुत्कर्षेण सातिरेकाष्टभागपल्योपमम् ।। सू० ३१ ॥
टीका- 'चंदसणं भंते' चन्द्रस्य खलु भदन्त ! 'जोइ सिंदस्य जोइसरण्णो' ज्योतिष्केन्द्रस्य ज्योतिष्कराजस्य, तत्र - ज्योतिष्केन्द्रस्य - ज्योतिष्कदेवानामिन्द्रस्य तादृशानामेव राज्ञः 'कइ अग्गमहिसीओ पन्नत्ताओ' कति कियत्संख्यका अग्रमहिष्यः - पट्टराइयः प्रज्ञप्ता : - कथिता इति प्रश्नः, भगवानाह - 'गोयमा' इत्यादि, 'गोयया' हे गौतम ! ' चत्तारि अग्गमहिसीओ पम्नत्ताओ' चतस्रोऽग्रमहिष्यः प्रज्ञप्ताः, हे गौतम! ज्योतिष्कदेवराजस्य चन्द्रस्य सम्बन्धिन्य तुःसंख्यकाः पट्टराज्ञो भवन्तीत्यर्थः तासां प्रत्येकंनाम दर्शयितुमाह- 'तं जहा ' इत्यादि, 'तं जहा ' तद्यथा - 'चंदष्पभा' चन्द्रप्रभा - चन्द्रवत्प्रभा - कान्ति दीप्ति विद्यते यस्याः सा चन्द्रतेरहवें द्वार के सम्बन्ध में वक्तव्यता
'चंदस्स णं भंते! जोइसिंदरस' इत्यादि ।
टीकार्थ- गौतमस्वामी ने इस सूत्र द्वारा प्रभु से ऐसा पूछा है- 'चंदस्स णं भंते! जोइसिंदस्स जोइसरण्णो' हे भदन्त ! ज्योतिष्येन्द्र ज्योतिष्क राज चंद्र देव की 'कई अग्गमहिसीओ पन्नत्ताओ' कितनी अग्रमहिषियां - पहरानियाँ कही गई हैं। इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं- 'गोयमा ! चत्तारि अग्गमहिसीओ पण्णताओ' हे गौतम! ज्योतिष्केन्द्र ज्योतिष्कराज चंद्र देव की अग्रमहिषियां चार कही गई हैं । 'तं जहा ' उनके नाम इस प्रकार से हैं- 'चंदप्पभा, दोसिणाभा, अच्चिमाली, पभंकरा' चन्द्रप्रभा - इसकी शारीरिक कान्ति चन्द्र की प्रभा के जैसी તેરમાદ્વારના સમ્બન્ધમાં વક્તવ્યતા——
'चंदरसणं भंते! जोइसिंदरस' छत्याहि
टीडार्थ-श्री गौतभस्वाभीमे प्रस्तुत सूत्र द्वारा प्रभुने या प्रमाणे पूछयु छे- 'चं 'दरसणं भंते! जोइसिंदरस जोइसरण्णा' हे लक्ष्न्त ! ज्योतिष्टु यन्द्र ज्योतिष्ठरात्र यन्द्रदेवनी 'कई अग्गमहिसीओ पन्नत्ताओ' डेटवी अश्रभडिषियो- पट्टराणीओ देवामां भावी छे ? माना उत्तरभां प्रभु डे छे-'गोयमा ! चत्तारि अग्गमहिसीओ' हे गौतम! ज्योतिष्डेन्द्र ज्योति કરાજ ચન્દ્રદેવની અગ્રમહિષ્યાએ ચાર કહેલી છે. હું ના' તેમના નામ આ પ્રમાણે