________________
२५४
जम्बूद्वीपतिसूत्र भवइ' तदा खलु जम्बूद्वीपे द्वीपे गन्दरस्य पर्वतस्योपरदक्षिणेन उनरस्या दक्षिणस्थां च दिशि अनन्तरपश्चात्कृतसमये पूर्वापर विदेश्वप्रिया समयापेक्षया योऽरन्तरः पश्चात्कृतः अतीत: समयः तत्र दक्षिणोचरयोर्वी झालाथमसमयो भवतीति, प्रथमः सगया प्रतिपनो भवतीति प्रश्नः, भगवानाह-'हता' इत्यादि, 'हता गोयमा हन्त गौतम ! हे गौतम ! यत्नपा कथितं तत् तदेव, तदेवदर्शयति-'जयाणं भने ! जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पुरत्थिारेणं एवं चेव सव्वं उच्चारेयव्यं जाव पडिवण्णे भवइ' तदा राल्लु भदन्त ! जम्बूद्वीपे द्वीपे मन्दरस्य पर्वतस्य पूर्वेण एवमेव सर्वमुच्चारयितव्यम्, यावत्प्रतिपनो भवति अन आवत्पदेन प्रश्ने यत् कथितं तत्सर्वमेव अत्रोत्तरपक्षेऽपि वक्तव्यमेव, प्रतिपत्रस्यैवोत्तापक्षतया तीर्थकरेण स्वीकृतत्वात् इति ।
'एवं जहा समरणं अभिलाको भणिओ वासाण' एवं यथा येन पूर्नप्रकारेण समयेन सह वर्षागामभिलापो भणित:-कवितः 'तहा अवलियाए वि भाणिययो' तथा-तेनैन प्रकारेण दाहिणेणं अर्णतरपच्छाकडसमयंसि वासाणं पढने समए पडिवण्णे भवइ' तब यावत् मन्दर पर्वत की उत्तर दक्षिण दिशा में आन्तर पश्चात्कृत समय में अव्यवहित रूप से व्यतीत हुए समय मे-बर्षाकालका प्रथम समय होता है ? यहां जो समय में पश्चात्कृतता कही गई है वह पूर्वापर विदेह क्षेत्र के वर्षा काल के समय की अपेक्षा से कही गई है अर्थात् अतीत समय का नाम ही पश्चातकृत समय है वहां मन्दर पर्वत के दक्षिण और उत्तर में वो काल का प्रथम समय होता है क्या? ऐसा प्रश्न है इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं 'हता, गोयमा ! हां गौतम ! ऐसा ही होता है-अर्थात्-'जयाणं भंते ! हे गौतम ! जैसा तुमने हे भदन्त आदिरूप से प्रश्न किया है वैसाही वह सब वहां पर होता है ऐसा ही इस सम्बन्ध में तुम्हारे प्रश्न का उत्तर है।
एवं जहा समएण अभिलावो भणिओ वालाण' जिस प्रकार समय के साथ यह वर्षा काल का अभिलाप कहा गया है 'तहा आवलियाए विभाणियव्यो' पव्ययस्स उत्तरदाहिणेणं अगंतरपच्छ,कडसमयसि वासाणं पढमे समए पडिवणे भवई ત્યારે યાવત્ મંદર પર્વતની ઉત્તર-દક્ષિદિશામાં અનંતર પશ્ચાનકૃત સમયમાં અવ્યવહિત ૩૫થી વ્યતીત થયેલા સમયમાં–વર્ષાકાળને પ્રથમ સમય હોય છે? અહીં જે સમયમાં પશ્ચાત કૃતપદ કહેવામાં આવેલ છે તે પૂર્વાપર વિદેહક્ષેત્રના વર્ષાકાળના સમયની અપેક્ષાએ કહેવામાં આવેલ છે એટલે કે અતીત સમયનું નામ જ પશ્ચાતકૃત સમય છે. ત્યાં મંદરપર્વતના દક્ષિણ અને ઉત્તરમાં વર્ષાકાળને શું પ્રથમ સમય હોય છે? આ પ્રશ્નના नाममा प्रसु ४३ छ. 'हंता, गोयमा !' माम बाय . मेटो'जयाणं भंते 3 ગૌતમ! જે પ્રમાણે તમે “હે ભતP વગેરે રૂપમાં પ્રશ્ન કર્યો છે, તે પ્રમાણે જ ત્યાં હિયા છે. આમ જ આ સંબંધમાં તમારા પ્રશ્નનો જવાબ છે. ____ 'एवं जहा समरण अभिलाओ भणिओ वासाणं' २ प्रमाणे अभयनी साथ मा.