________________
प्रकाशिका टीका-सप्तमवक्षस्कारः सू १६ सूर्यस्योदयास्तमननिरूपणम् सिया अद्वारसमुदुत्ता राई भवई' तदा-तस्मिन् काले जम्बूद्वीपे द्वीपे मन्दरस्य, पर्वतस्य उत्तरदक्षिणेत उत्तास्यां दक्षिणस्यां च दिशि उन्कर्षनोऽष्टा शत्रुहूर्तप्रमाणा रात्रि भवति किमिति प्रश्ना, भगानाह-'हंता 'गोयमा' इत्यादि, 'हंता गोयमा' हन्त गौतम ! 'जाव राई भवइ' यावद्रावि भवति, अत्र यावत्पदेन संपूर्णवाक्यस्य सङ्ग्रहः-यदा खलु जम्बूद्वीपे मन्दरस्य पूर्वस्यां दिशि जघन्येन द्वादशमुहूतौ दिवसो भाति यदा खलु मन्दरस्य पश्चिमस्यामपि जघन्येन द्वादशहूर्तरमाणो दिनसो भवति, यदा खलु पश्चिमायामपि द्वादशमुहर्तप्रमाणो दिवसो भवसि तदा खलु जम्बूद्वीपे मन्दरस्य पर्वतस्योत्तरभागे दक्षिण मागे चोत्कर्पतोऽष्टा. दशमुहूर्तप्रमाणा रात्रि भवतीति ।
सम्प्रति-कालाधिकारादिदमाह-'जयाणं भंते ! 'जंबुद्दीवे दीवे दाहिणद्धे' यदा खलु भद. न्तः! जम्बूद्वीपे द्वीपे मन्दरस्य पर्वतस्य दक्षिणा -दक्षिणभागे 'वासाणं पढमे समए पडिवज्जइ वर्षाणां प्रथमः समयः प्रतिपद्यते-तत्र वर्षाणां चतुर्मास प्रमाणवांकालस्य संबन्धी प्रथम:आधः समय:-क्षणः प्रतिपद्यते-संपद्यते भवति, 'तयाणं उत्तरद्धे वि वासाणं पढमे समए पडि. तब क्या इस जम्बूद्वीप में मन्दर पर्वत की उत्तर और दक्षिण दिशा में उत्कृष्ठ अठारह मुहूर्त की रात्रि होती है ? इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु गौतम शमी से कहते हैं-हता गोयमा ! जाव राई भवई' हां गौतम ऐसा ही होता है-अर्थात् जब इस जम्बूदीप नामके द्वीप में मन्दर पर्वत की पूर्व दिशा में जघन्य से १२ मुहूर्त का दिवस होता है तब पश्चिम दिशा में भी १२ मुहूर्त का दिन होता है तब जंबूदीप नामके द्वीप में मन्दर पर्वत की उत्तर और दक्षिण दिशा में उत्कृष्ट अठारह मुहूर्त की रात्रि होती है। ___'जयाग भंते! जंबुद्दोवे दीवे दाहिणद्धे' हे भदन्त ! जब जम्बुद्वीप नामके दीप मे मन्दर पर्वत की दक्षिणदिशा में 'वासाणं पढमे समए पडिवज्जह' चतुर्मास. प्रमाण वर्षाकाल संम्बन्धी प्रथ-आद्य-समय-क्षण दक्षिण भाग में लगता है, 'तयाणं उत्तरद्धे वि वासाणं पढमे समए पडिवज्जा' तय मन्दर पर्वत के उत्तर दाहिणणं उक्कोसिया अद्वारसमुहुत्ता राई भवई' सारे शुमा दीपमा भरपतना ઉત્તર અને દક્ષિણદિશામાં ઉત્કૃષ્ટ ૧૮ મુહૂર્તની રાત્રિ હોય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ गौतमस्वामी ५ छ 'हंना, गोयमा ! जाव राई भवई' i, गौतम ! भाम र थाय के એટલે કે જ્યારે આ જંબૂદીપ નામક દ્વીપમાં મંદર પર્વતની પૂર્વ દિશામાં જઘન્યથી ૧૨ મુહને દિવા હોય છે. તે વખતે જંબૂદ્વીપ નામક દ્વીપમાં મંદર પર્વતની ઉત્તર અને દક્ષિણ દિશામાં ૧૮ મુહૂર્તની રાત્રિ હોય છે.
'जयाणं भंते ! जंबुद्दीचे दीये दाहिणढे' RE ! ल्यारे दी५ नाम दीपमा म २५तनी दक्षिY ALHi 'वासःणं पढमे समए पडिवज्जई' यतुर्मास प्रभा fun सधी प्रय-माघ-समय-साथ दक्षिलासमा लागे छे. 'तयाणं उत्तरद्धे वि वासाणं पदने