Page Text
________________
૨૮૪
जम्बूद्वीपमप्तिसूले त्रीणियोजनानि पण्णवति च पञ्चाञ्चशद्भागशतानि एककस्मिन यण्डले मुहुर्तगति निवर्दयन् निवर्द्धयन सर्वाभ्यन्तरमण्डलमुपसंक्रम्य चारं चरतीति ॥ चतुर्दशसूत्रम्, सू० १४॥ .
टीका-'जायणं भंते !' यदा सलु भदन्त !, हे भदन्त ! यदा-यस्मिन् काले . 'चंदे' चन्द्रः 'सन्धभतरं मंडलं उनकमित्ता' सर्वाभ्यन्तरं मण्डलमुपसंक्रम्य सर्वेभ्यों.. ऽभ्यन्तरं यदपेक्षया अन्यदभ्यन्वरं न विद्यते तादृशं मण्डल गगनक्षेत्रम् उपसंक्रम्यसंप्राप्य 'चारं चाइ' चारं गतिं चरति करोति 'वाणं एगमेगेणं मुहत्तणं केवइयं खे गच्छई' तदा खलु एकैकेन मुहूर्त कियत् क्षेत्र गच्छति, तत्र-तदा तस्मिन्काले सर्वा भ्यन्तरं मण्डल सम्प्राप्य चारं चरति तस्मिन् एकैकेन गुहूतन-स्वशास्त्रप्रतिपादितकाल.. विशेषेण कियत् कियत्प्रमाणक क्षेत्र माकाशमण्डलं गच्छति एकमहतन कियत्पर्यन्तं गमनं भवति चन्द्रमस इति प्रश्नः, भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'पंचजोयणसहस्साई' पञ्चयोजनसहस्राणि 'तेवत्तरि च जोयणाइ' त्रिसप्ततिं च पोजनानि सत्ततरं च चोयाले भागसए गच्छ३' सप्तसप्ततिं च चतुश्चत्वारिंशद् भागशतानि गच्छति-तत्र-चतुश्चत्वांरिंशदधिकानि सप्तमसति भागशतानीत्यर्थः, अथ भागशब्दोऽवयववाची ततश्चेत भागशब्देन
इस तरह १३ वे सूत्रका व्याख्यान करके अब सूत्रकार मुहूर्तगति की प्ररूपणा के निमित्त १४ वें सूत्र का कथन करते हैं
'जयाणं भंते ! चंदे सम्वन्तरं मंडलं उसंकमित्ता चार चरई' इत्यादि
टीकार्थ-गौतमस्वामी ने इस सूत्र द्वार प्रभु से ऐसा पूछा है-'जयाणं भंते ! हे भदन्त ! जब 'चंदे' चन्द्र 'सच्चतर मंडलं उपसंक्रमित्ता' सर्वाभ्यन्तर मंडल पर-गमनक्षेत्र पर पहुंच कर 'चारं चरई' गति करता है 'तयाणं एगमेगेणं मुहत्तणं केवइयं खेतं गच्छर' तब वह एक एक मुहूर्त में कितने क्षेत्र को पार करता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा! पंच जोयणसहस्साई तेवत्तरि'च जोयणाई सत्तर च चोयाले भागलए गच्छई' हे गौतम, उस समय ५०७३ योजन और ७७४४ भाग तक जाता है भाग शब्द
આ પ્રમાણે ૧૩ માં સૂત્રનું વ્યાખ્યાન કરીને હવે સૂવકાર મુહુર્ત ગતિની પ્રરૂપણા માટે ૧૪મા સૂત્રનું કથન કરે છે–
-'जयाणं भंते ! चंदे सव्वभंतरमंडलं उवसंकमित्ता चार चरई' इत्यादि गौतमस्वाभीमें भी सूत्र 43 प्रभुन गवी शत प्रश्न या 'जयाण भते ।' सन्त ! न्यारे 'चंदे' यन्द्र 'सव्यभतरमंडले उवसंकमित्ता' सालयतर भ3 ५२ गमन क्षेत्र ५२ पाया 'चार चरई' गति रे छ 'तयाणं एगमेगेणं मुहुत्तणं केवइयं खेत्तं गच्छई'. ત્યારે તે એક એક મુહૂર્તમાં કેટલા ક્ષેત્રને પર કરે છે? એના જવાબમાં પ્રભુ કહે – 'गोयमा ! पंच जोयणसहरसाई तेवत्तार च जोयणाई सत्ततरिंच चोयाले भागसर गच्छई' હે ગૌતમ! તે સમયે તે ૪૦૩ એજન અને ક૭૪૪ ભાગ સુધી જાય છે, ભાગ શબ્દ
| SR No. | 009347 |
| Book Title | Jambudwip Pragnaptisutram Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1978 |
| Total Pages | 569 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_jambudwipapragnapti |
| File Size | 46 MB |