________________
प्रकाशिका टीका-सप्तमवक्षस्कारः सू. १४ मुहूर्तगतिनिरूपणम् सट्टे भागसहस्से गच्छइ मंडलं तेरसहिं जाव छेत्ता ॥ जयाणं भंते! बहिरतच्चं पुच्छा, गोयमा ! पंच जोयणसहस्लाइं एगं च अट्ठारसुत्तरंजोयणसयं चोदसय पंचुत्तरे भागसए गच्छइ मंडलं तेरसहि सहस्सेहिसत्तहि पणवीसेहिं सएहि छेत्ता एवं खल्लु एएणं उवाएणं जाव संकममाणे संकममाणे तिपिण तिपिण जोयणाई छण्णउतिं च पंचावष्णे भागसए एगमेगे मंडले मुहुत्तगई णिवुद्धेमाणे णिवुद्धेमाणे सव्वभंतरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ ॥ सू० १४॥ ___ छाया-यदा खलु भदन्त ! चन्द्रः सर्वाभ्यन्तरं मण्डलमुपसंक्रम्य चार चरति तदा खलु एकैकेन मुहुर्तेन कियत् क्षेत्रं गच्छति ? गौतम ! पञ्चयोजनसहस्राणि त्रिसप्ततिं च योजनानि सप्तसप्ततिं च चतुःचवारिंशद् भागशतानि, मण्डलं त्रयोदशभिः सहस्रैः सप्तभिश्च पश्चविंशत्याशतैः छित्वा इति तदा खलु इहगवस्य मनुष्यस्य सप्तचत्वारिंशता योजनसहरी नि च विषटया योजनशताभ्या मेकविंशत्याच षष्टिभाग योजनस्य चन्द्रश्चक्षुः स्पर्श हव्यमागच्छति ॥ यदा खलु भदन्त ! चन्द्रः अभ्यन्तरानन्तरं मण्डलमुपसंक्रम्य चारं चरति यावत् कियत क्षेत्रं गच्छति ? गौतम ! पञ्चयोजनसहस्राणि सप्तसप्तति योजनानि षट्त्रिंशतं च चतुः सप्ततिभागशतानि गच्छति, मण्डलं त्रयोदशभिः सहवित् छित्वा । यदा खलु भरन्त ! चन्द्रः अभ्यन्तरतृतीयं मण्डलमुपसंक्रम्य चार चरति तदा खलु एकैकेन मुहूर्त्तन कियत क्षेत्रं गच्छति ? गौतम ! पञ्चयोजनसहस्राणि अशीतिं च योजनानि त्रयोदश च भागसहस्राणि त्रीणिचैकोनविंशतिभागशतानि गच्छति मण्डलं त्रयोदशभिर्यावत् छित्त्वा इति । एवं खलु एतेनोपायेन निष्क्रामन् चन्द्रः तदनन्तरात् मण्डलात् तदनन्तरं मण्डलं संक्रामन् संक्रामन् श्रीणि त्रीणि योजनानि षण्णवति च पञ्चपञ्चाशदभागशतानि एकैकस्मिन् मण्डले मुहर्तगतिमभिवर्द्धयन् अभिवर्द्धयन् वाह्यमण्डलघुपसंक्रम्य चारं चरति ॥ यदा खलु भदन्त ! चन्द्रः सर्वेबाह्यमण्डलमुपसंक्रम्य चारं चरति, तदा खल्लु एकैकेन मुहन कियत् क्षेत्रं गच्छति ? गौतम ! पश्चयोजनसहस्राणि एकंच पंचविंशति योजनम् एकोनसप्ततिं च नवति भागशतानि गच्छति, मण्डलं त्रयोदशभिर्भागसहस्त्रैः सप्तभिश्च यावत् छित्वेति, तदा खलु इहगतस्य मनुष्यस्य एकविंशता योजनसहनै रण्टभिश्चैकत्रिंशतायोजनशतै चन्द्रश्चक्षुः स्पर्श हव्यमागच्छति । यदा खलु भदन्त ! वायानन्तरं पृच्छा, गौतम ! पञ्चयोजनसहस्राणि एकंचैकविंशति योजनशतम् एकादश च पष्टिभागसहस्राणि गच्छति, मण्डलं त्रयोदशभिर्यावत् छित्वेति । यदा खलु भदन्त ! वाह्यवृत्तीयं पृच्छा, गौतम ! पञ्चयोजनसहस्राणि एकंच दशोत्तरं योजनशतं चतुर्दशच पञ्चोचराणि भागशतानि गच्छति मण्डलं त्रयोदशभिः सहस्त्रैः समभिश्च पञ्चविंशत्याशतैः छिला, एवं खलु एतेनोपायेन यावत् संक्रामन् संक्रामन् त्रीणि