Page Text
________________
१३८
जम्बूद्वीपमतिसूत्रे
ज्योतिष्कादि सम्बन्धिविमानेषु समुत्पन्नाः, तथा - 'चारोक्वागा' चारोपपन्नकाः, चारोमण्डलगत्या परिभ्रमणं तमुत्पन्ना स्तदाश्रितवन्तः 'नो चारहिईया' नो चारस्थितिकाः मण्डलत्या परिभ्रमणलक्षणचारस्याभाववन्तो न किन्तु चारवन्त एवेत्यर्थः, अतएव 'गइरइया' गतिरतिका: - गतिसमायुक्ताः 'उद्धीमुकलंया पुष्ठाण संठिएहि' ऊर्ध्वमुखकलं मुका पुष्पसंस्थान संस्थितैः, ऊर्ध्वमुखं यत् कलम्बुकायं कदम्बपुष्पं तस्य यत् संस्थानं तद्वत् संस्थानेन संस्थिते रवस्थितैः 'जोयण साहस्सिए हिं' योजनस (हस्रिके रने कयोजन सहस्रप्रमाणैः 'तापखेहि' तापक्षेत्रः, अत्रेत्थं भावे तृतीया, तेनेत्थंभूतै मेरुं परिवर्तन्ते इति क्रियान्त्रयः 'अर्थात् उक्तस्वरूपाणि तापक्षेत्राणि कुन्तिो जम्बूद्वीपगतं मेरुं परितो भ्रमन्ति इदं च विशेषणं चन्द्रसूर्याणामेव नतु नक्षत्रादीनाम्, यथासम्भवमेव विशेषणानां संबन्धात् । सम्प्रति- एतान्
सब देव है और ये सब न उर्ध्वोपपन्नक हैं और न कल्पोपपन्नक हैं किन्तु ज्योतिष्क विमानोपपन्नक है चन्द्र-सूर्य ज्योतिष्क आदि सम्बन्धी विमानों में उत्पन्न हुए हैं तथा चारोंपपन्नक है-मण्डल गति से परिभ्रमण करने वाले हैं "नो चारहिईया" अतएव ये चारस्थितिक नहीं हैं । किन्तु गतिशील ही हैं। इसी कारण इन्हे गतिरतिक और गति समापन्नक कहा गया हैं 'उद्धीमुहफलंबुया पुष्पसंठाणसंठिएहिं जोयण साहस्तिएहि तावखेत्तेहिं, साहस्सियाहिं वेन्चिय. हि वाहिराहि परेसाहि' ये कदम्बपुष्प का जैसा आकार उसे उर्ध्वमुखवाला स्थापित करने पर हो जाता है ऐसे ही आकारवाले अनेक हजार योजन प्रमाण वाले क्षेत्र को ये अपने ताप से सपाते हैं- प्रकाशित करते हैंइनका कार्य यही है कि ये अनवरत ११२१ योजन छोडकर सुमेरु पर्वत की प्रदक्षिणा देते रहें । अनेक हजार योजन प्रमाण वाले तापक्षेत्र को तपाते हैंप्रकाशित करते हैं ऐसा जो कहा गया है वह चन्द्र सूर्यो की अपेक्षा से ही कहा સંબધો ચન્દ્ર, સૂર્ય, યાવત્ તારાઓ એ બધાં દેવે છે અને એ બધાં ઉfપપનક નથી તેમજ પેપપનક પણ નથી. પરંતુ એ બધાં ચેાતિષ્ઠ વિમાને પપન્નક છે. ચન્દ્ર-સૂ ન્યાતિ વગેરેથી સમ્બદ્ધ વિમાનામાં ઉત્પન્ન થયેલાં છે. તેમજ ચારેપપનક છે. મડળન गतिथी परिभ्रमनु ४२नारा छे. 'ना चारट्ठिईया' मेथी येथे। यार स्थितिः नथी. परंतु ગતિશીલ છે. એથી જ એમને ગતિતિ અને ગતિ સમાપનક કહેવામાં આવેલ છે. 'उद्धीमुह कलंबु यः पुष्फ मंठाणसं ठेहिं जोयणसाहिस्सिएहिं तावखेत्ते हिं, साहास्सियाहिं बेडव्वियाहि वाहिरा परिसाहि ४४ पुष्पने शुभ राजीने स्थापित ठरवामां आवे તેવા આકારવાળા અનેક હજાર ચેાજન પ્રમાણવાળા ક્ષેત્રને એએ પાતાના તાપથી તમ કરે છે—પ્રકાશિત કરે છે. એમનું કાર્યાં આ પ્રમાણે છે કે એ અનવરત ૧૧૨૧ ચાજન ત્યજીને સુમેરુપર્યંતની પ્રદક્ષિશા કરતા રહે. અનેક હજાર ચેાજન પ્રમાણવાળા તાપક્ષેત્રને એ તપ્ત કરે છે—પ્રકાશિત કરે છે—એવુ જે કહેવામાં આવેલું છે તે ચન્દ્ર સૂર્યાંની,
| SR No. | 009347 |
| Book Title | Jambudwip Pragnaptisutram Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1978 |
| Total Pages | 569 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_jambudwipapragnapti |
| File Size | 46 MB |