________________
प्रकाशिका टीका-पण्ठोवक्षस्कार सू. २ द्वारदशकेन प्रतिपाविषयनिरूपणम् ७७१ वक्षस्कारेषु महाविदेहस्थित पोडशचित्रकूटादयः सरलाचतुःपष्टिः, तथा गनदन्ताकारवक्षस्कारेषु गन्धमादनसौमनसयोः सप्त सप्त इति मिलित्वा चतुर्दश, माल्यवद् निद्युत्यभयोनवनवेति मिलित्वा अष्टादश, तदेवं सर्वसंकलनया पण्णवति वक्षस्कारकूटानि जम्बूद्वीपे भवन्तीति । 'तिण्णि छलुत्तरा वेयरकूडसया' त्रीणि पडुत्तराणि वैताढव्यकूटशतानि, तत्र भातैरवायो विजयानां च वैनाढयेषु चतुः त्रिंशत्संख्यकेषु प्रत्येकना संभवाद् यथोक्तसंख्यानयनं भवति, वृत्तवैताब्येषु च कूटस्य सर्वथाऽभान एव, अत एव वैताढयसूत्रे दीर्घति विशेपणस्योपादानं न कृतम् यतो व्यावर्त्तकमेव विशेषणं भवति, अत्र च व्यावयाभावेन तदुपादानं निरर्थकमेव स्यादिति । ‘णव संदरकूडा पनत्ता' नव मन्दरकूटानि प्रज्ञप्तानि मेरुपर्वते नव कूटानि तानि च नन्दनवनगतानि ग्रात्याणि न मशालवनगतानि दिगृहस्तिकूटानि, तेषां भूमिप्रतिष्ठितल्वेन स्वतन्त्र कूटत्यादिति । एवमेव सपुव्यावरण-पूर्वापरसंकलनेन चत्वारि सप्तइस प्रकार से हैं-१६ सरल वक्षस्कारों में से प्रत्येक में ४-४ हैं तथा गजदन्ता कृतिगले वक्षस्कारों में से गन्धमादन और सौमनस इन दो बक्षस्कारों में से प्रत्येक में सात लात हैं माल्यवत ने नौ और विद्यत्मभ में ९ इस प्रकार सब मिलकर ९६ वक्षस्कार कूट हो जाते हैं। तिणि छलुत्तरा वेयकूडसया' ३०६ तीन सौ छह वैताठयकूट है वे इस प्रकार से हैं भारत और ऐरवत के एवं विजयों के ३४ वैलाढयों में प्रत्येक में ९-९ कूट है सब मिलकर ३०६ हो जाते हैं । वृत्त वैलाढयों में कूट का सर्वथा अभाव है इसीलिये वैनाढय सूत्र में दीर्घ ऐसा विशेषण नहीं दिया गया है । विशेषग जो होता है वह अन्य का व्यावर्तक होता है। यहां व्यावर्थका अभाव है इसलिये उसका उपादान व्यर्थ हो जाता है अतः विशेषण नहीं दिया है । 'णव मंदरकूडा पण्णत्ता' मेरुपर्वत पर नौ कूद कहे गये हैं। ये नौ कूट नन्दनवन गत यहां प्रात्य हुए है। भद्रशालवनगत दिगहछूट। छे. 'छण्णउई वक्खारकूडा पन्नत्ता' ८६ १२२ फूट। मामूदायमा छे. ते या प्रमाणे છે-૧૬ સરલ વક્ષસ્કારમાંથી દરેકમાં ૪-૪ છે. તેમજ ગજ દન્તાકૃતિવાળા વક્ષસ્કારમાંથી ગન્ધમાદન અને સૌમનસ એ બે વક્ષસ્કારમાંથી દરેકમાં સાત-સાત છે. માલ્યવમાં ૯ भने विधुरमा ८ प्रमाणे पुस ८६ १३४२ टूटी थाय छ, 'तिण्णि छलुत्तरा वेयद्ध कूडसया' ३०१ वैतादय छे. ते ॥ प्रभारी छे-भरत भने रवतन तेभ qिx. ચાના ૩૪ વૈતાઢામાંથી દરેકમાં ૯-૯ ફૂટે આવેલા છે. આમ સર્વ મળીને ૩૦૬ થઈ જાય છે. વૃત્ત વૈતાઢયોમાં ફૂટને સર્વથા અભાવ છે. એથી વૈતાઢય સૂત્રમાં દીર્ઘ એવા વિશેષણે આપવામાં આવ્યા નથી. જે વિશેષણ હોય છે તે અન્ય ત્યાવર્તક હોય છે. અહીં વ્યાવને અભાવ છે, એથી તેનું ઉપાદાન વ્યર્થ થઈ જાય છે. એથી જ વિશેષણ આપवामां याद नथी. 'णव मंदरकूडा पण्णत्ता' भे२पत ५२ न टूटा वा छे. मे અવ ફૂટે નન્દનવનગત અહીં ગ્રાહા થયા છે. ભદ્રશાલવનગત દિગહસ્તિકૂટ ગ્રાહ્ય થયેલા