Page Text
________________
प्रकाशिका टीका-चतुर्थवशस्कार सू. ४१ मन्दरपर्वतस्य काण्डसंख्यानिरूपणम् ४९५ प्रदेशभवम् २ 'कंडे' काण्डम् २ 'उबरिल्ले' उपरितनं शिखरभवं 'कंडे' काण्डम् ३, तत्र प्रथमकाण्ड भेदं पृच्छति-'मंदरस्स' मन्दरस्य-मेरोः 'ग' खलु 'भंते ! भदन्त ! 'पव्ययस्स' पर्वतस्य 'हिडिल्ले' अधस्तनं 'कंडे' काण्डं 'कइबिहे' कतिविधं-क्रियत्पकारक 'पष्णते ?' प्रज्ञप्तम् ?, इति प्रश्नस्य भगवानुत्तरमाह-'गोयमा !' गौनम ! अगस्ननं काण्डं 'चउबिहे' चतुर्विधं चतुष्मकारकं 'पण्णत्ते' प्रज्ञतम् 'तं जहा' तद्यथा-'पुढवी' पृथ्वी-मृत्तिका १, 'उबले' उपला:-प्रस्तराः २, 'वइरे' वजाणि-हीरकाः ३, 'सकरा' शर्करा:-कर्करिकाः ४, एवञ्च मन्दरः पृथ्वीपापाणहीरपशर्करामयकन्दकः सिद्धः, अत्याधस्तनमेव काण्डं सहस्रयोजनप्रमाणम्, नन्नवरतनकाण्डस्य पृथिव्यादिभेदेन चतुर्विधवात्तदीय योजनसहनस्य भागचतुष्टयकरणे पृथिव्यायकैकस्य भेदस्य योजनसहस्त्रचतुर्थभागप्रमाणता स्यात् तथा व सति विशिष्ट उरिल्ले कंडे १ अधस्तनकाण्ड २ अध्यकाण्ड और ३ उपरितकाण्ड अब गौतम पुनः प्रभु से ऐसा पूछते हैं-'अंदरस्त णं भंते ! पश्य यस्म हिल्लेि कंडे कइविहे पण्णत्ते' हे भदन्त ! मन्दर पर्वत का जो अघकान काण्ड है वह मिनने प्रकार का कहा गया है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयया ! चउविहे पण्णत्ते' हे गौतम ! अधस्तनकाण्ड चार प्रकार का कहा गया है। 'तं जहा' जैसे 'पुढवी, उवले, वइरे सक्करा' एक पृथिनीरूप, दूसरा उपलरूप, तीसरा वज्ररूप और चौथा शर्करा-कंकररूप इस तरह के इस कथन से अन्दर पर्वत पृथिवी, पाषाण हीरक और कंकड मयकन्दक वाला सिद्ध होता है यह प्रथम काण्ड ही १ हजार योजन प्रमाणशला है यहां ऐसी शंका होती है कि जब प्रथमकाण्ड १ हजार योजन प्रमाणवाला है तो इसके जो चार विभाग प्रकट किये गये हैं उनमें एक एक विभाग एक हजार योजन का चतुर्थी श रूप होगा अतः एसा होने पर विशिष्ट परिणामानुगत विच्छेदरूप पृथिव्यादिक काण्ड की संख्या के बर्द्धक हो जायेगें નકાડ, ૨ મધ્યકાંડ અને ઉપરિતનકાડ. હવે ગૌતમસ્વામી ફરી પ્રભુને પ્રશ્ન કરે છે કે'मंदरस्स णं भंते ! पव्वयस्स हिडिल्ले कंडे कइविहे पण्णत्ते' , मत ! म४२ परतना જે અધસ્તન કાંડ છે, તે કેટલા પ્રકારને કહેવામાં આવેલ છે ? એના જવાબમાં પ્રભુ કહે छे-गोयमा ! चउव्विहे पण्णत्ते' गौतम ! मस्तन is या२ २ ४उवामां मावेस छ. 'तं जहा' रेभ. 'पुढवी, उपले, वइरे, सक्करा' मे४ पृथ्वी ३५, माले ८ ३५. ત્રીજે વજ રૂપ અને રથ શર્કરા એટલે કે કકરા રૂપ. આમ આ જાતના કથનથી મંદિર પર્વત પૃથિવી પાષાણ, હીરક અને કાંકરા ભય કંદકવાળે સિદ્ધ થાય છે. આ પ્રથમ કાંડ જ એક હજાર અને પ્રમાણુવાળે છે. અહીં શંકા ઉદ્ભવે છે કે જ્યારે પ્રથમ કાંડ ૧ હજાર રોજન પ્રમાણવાળો છે તે એના ચાર વિભાગો પ્રકટ કરવામાં આવેલા છે તેમનામાં એક-એક વિભાગ એક હજાર એજનને ચતુર્થાંશ રૂ૫ થશે એથી એમ થાયતે વિશિષ્ટ પરિણામનુગત વિચ્છેદ રૂપ પૃથિવ્યાદિક કાંડની સંખ્યાના વાદ્ધ કે થઈ જશે તે પછી આ
| SR No. | 009346 |
| Book Title | Jambudwip Pragnaptisutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 803 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_jambudwipapragnapti |
| File Size | 67 MB |