Page Text
________________
- जम्बूदीपप्रमनिसूत्र उत्पलानि सन्ति ! यावत्पदेन-कुगुदसुभगसौगन्धिक पुण्डरीक महापुण्डरीक शतपत्रसहस्रपत्रा. णीति संग्राह्यम् । तानि उत्पलानि कीदृशानि ? इत्यपेक्षायामाह - 'पउमहापमाई पद्मादप्रभाणि पदमइदाऽऽकाराणि आयत चतुरस्राकाराणीत्यर्थः । एतेन तत्र पद्महदे वानस्प तानि पद्महदाऽऽकाराणि पद्मानि बहूनि सन्ति, तानि चाशाश्वतानि पूर्वोक प्रमाणानि पार्थिवानि तु शाश्वता नीति सूचितम् , तथा 'पउमद्दह वण्णाभाई' पद्महद वर्णाभानि पदमइद वर्णस्येवाऽऽमा प्रतिमासो येपां तानि तथा-पदमहद वर्णप्रतिभासानि ततश्च पद्मानां विशेषणद्वयेन तानि पद्मानि तदाकारत्वाचवर्णत्वाच्च पद्महदानोति प्रसिद्धानि, ततस्तत्पमहूदाख्यपद्मयोगादयं जलाशयोऽपि पद्महदः, उभयेषामपि नाम्नामनादि काल. प्रवृत्तत्वेन नेतरेतराश्रयदोपः।
अथ पार्थिवपद्मतोऽप्यस्य नाम प्रवृत्ति र्जाताऽस्तीति ज्ञापयितुं प्रकारान्तरेण नामकारणमाइ 'सिरीय इत्थदेवी' श्रीश्चात्र देवीत्यादि अत्र अस्मिन् पद्महदे श्रीः लक्ष्मी देवी इन सब कमलों का ग्रहण हुआ है ये सब उत्पल पद्मद के जैसे आयत चतुरन आकारवाले हैं-इससे उस पद्म हद में वनस्पतिकाधिक कमल भी जो कि पद्मद के आकारवाले हैं बहुत परन्तु ये अशाश्वत हैं तथा पूर्वोक्त प्रमाण वाले जो कमल-पदम-हैं वे शाश्वत है और ये पृथिवीकारिक हैं ऐसा सूचित किया गया है ये पद्म पद्मद के वर्ण के जैसे प्रतिभासित होते हैं इस तरह पद्मद के आकार वाले और पद्मद के वर्ण के जैसे प्रतिभासशले पदमों को पद्महुद कह दिया गया है-अतः इनके सद्भाव से इस जलाशय को भी पदम ह्रद ऐसा कहा गया है. इन दोनों के पद्म ऐसे जो नाम हैं वे अनादि काल से चले आ रहे हैं-इस कारण इतरेतराश्रय दोष भी इन दोनों में नही है, पार्थिव पदम से भी इस जलाशय की पद्म हद इस नामकी प्रवृत्ति हुई है इस बात - ઉત્પલે પબ્રહ્દ જેવા આયન ચતુરસ આકારવાળા છે. એથી તે પહદમાં વનસ્પતિકાયિક કમળે પણ-કે જે પદ્યહુદના આકારવાળા છે અનેક છે. પરંતુ એ સર્વ પ અશાશ્વત છે. તેમજ પર્વોક્ત પ્રમાણુવાળા જે કમળો––છે તેઓ શાશ્વત છે અને પૃથ્વીકાયિક છે. આ પ્રમાણે સૂચિત કરવામાં આવેલ છે. એ પ પદ્મદના વર્ણ જેવા પ્રતિભાસિત હોય છે. આ પ્રમાણે પદ્યહુદના આકારવાળા અને પદ્યહુદના વર્ણ જેવા પ્રતિભાસવાળા પદ્ધોને પડ્યહુદ કહેવામાં આવેલ છે. એટલા માટે એમના સદ્દભાવથી એ જલશયને પણ પદ્ધહુદ કહેવામાં આવેલ છે. એ બન્નેનું “પ એવું જે નામ રાખવામાં આવેલ છે તે અનાદિ કાળથી ચાલતું આવી રહ્યું છે. એથી ઈતરેતરાશ્રય દેશ પણ એઓ બનેમાં નથી. પાર્થિવ પવને લીધે પણ આ જલાશયની પવહૂદ એ નામની પ્રવૃત્તિ થઈ છે એ વાતને સમજાવવા માટે સત્રકાર પ્રકારાન્તરથી નામકરણનું કથન કરે છે તેઓ શ્રી કહે છે કે એ પહદમાં શ્રી દેવી રહે છે અને તે કમળમાં નિવા ય કરે છે. એથી શ્રી નિવાસ ચોગ્ય
| SR No. | 009346 |
| Book Title | Jambudwip Pragnaptisutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 803 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_jambudwipapragnapti |
| File Size | 67 MB |