________________
प्रकाशिका टीका - चतुर्थवक्षस्कारः सू. १६ तिगिच्छहदात् दक्षिणेन प्रवहमाननदीवर्णनम् १४५ तिगिंछिद्दहस्य उत्तरिल्लेणं तोरणेणं सीओोया महाणई पवूढा समाणी' तस्य पूर्वोक्तस्य खल तिगिच्छिहृदस्य औतराहेण उत्तरदिग्भवेन, तोरणेन वहिर्द्वारेण शीतोदा महानदी प्रव्यूढा • निःसृता सती 'सत्त जोयणसहस्साई चत्तारिय एगवी से जोयणसए एगं च एगूणवीसइ भाग जोयणस्स' सप्त योजनसहस्राणि चत्वारि च एकविंशानि एकविंशत्यधिकानि योजन - शतानि एकं च एकोनविंशतिभागं योजनस्य 'उत्तराभिमुही पव्वणं गंता महया घडमुहपवि- चिणं जाव साइरेग चउनोयणसइएणं पचाएणं पवडइ' उत्तराभिमुखी उत्तरदिगभिमुखी पर्वतेन गत्वा महाघटसुखप्रवृत्तिकेन बृहद्घटमुखा च्छन्दायमानजलौचवत्प्रवृत्तिशालिना "अस्य प्रपातेनेत्यग्रिमेण सम्बन्धः पुनः कीदृशेन ? इत्याह- यावत् यावत्पदेन मुक्तावलिहारसंस्थितेन - एतद्वयाख्या - हरिकान्ता प्रकरणवत् सातिरेकयोजनश तिकेन साधिकयोजनशतप्रमा'से और दो वनषंडों से परिक्षिप्त है (तस्सणं तिगिंछिद्दहस्स उत्तरिल्लेणं तोरणेणं सीओओ महाणई पबूढा समाणी सत्त जोयणसहस्साइं चत्तारिय एगवीसे जोयणसए एगंच एगूणवीसईभागं जोयणस्स उत्तराभिमुही पव्वणं गंता महा घटसुह पवित्तिएण जाव साइरेग चउ जोयणसइएणं पचाएणं पवडइ) उस 'तिर्गिछिद के उत्तर दिग्वर्ती तोरण से सीतोदा नामकी महानदी निकली है • यह महानदी पर्वत के उपर ७४२११ योजन तक उत्तर दिशा की ओर बहकर फिर यह घट के मुख से निकले हुए जलप्रवाह के तुल्य वेगशाली अपने विशाल 'प्रवाह से प्रपातकुण्ड में गिरती है । इसका प्रवाह प्रमाण कुछ अधिक सौ योजन का कहा गया है यह सीतोदा महानदी जहाँ से प्रपात कुण्ड में गिरती है वहां पर एक विशाल जिविका है इसका प्रमाण आयाम की अपेक्षा ४ योजन का हैं और विष्कम्भ ५० योजन का है तथा १ योजन का इसका बाहुल्य हैं इसका आकार मगर के खुले हुए मुख जैसा है तथा यह सर्वात्मा वज्रमयी
છે. ખન્ને પાર્શ્વ ભાગેામાં એ બે પદ્મવરવેદિકાઓથી અને એ વનષડાથી પરિક્ષિત છે. 'तस्स णं तिगि' छिद्दहस्स उत्तरिल्लेणं तोरणेणं सीओआमहाणई पवूढा समाणी सत्त जोयण : सहस्साई चत्तारिय एगविसे नोयणसए एगं च एगूणवीसइभागं जोयणस्स उत्तराभिमुही पव्वणं गंता महया घटमुहपवित्तिएणं जाव साइरेग चउ जोयणसइएणं पवाएणं पवडई' તે તિગિછિ હદના ઉત્તર દિગ્વી તારાથી સીતાદા નામે મહાનદી નીકળે છે. એ મહા નદી પર્વતની ઉપર ૭૪૨૧૯ ચેાજન સુધી ઉત્તર દિશા તરફ પ્રવાહિત થઈને પછી એ ઘટના મુખમાંથી નીકળતા જલપ્રવાહની જેમ વેગશાલી પેાતાના વિશાલ પ્રવાહથી પ્રપાત કુંડમાં પડે છે. એનુ પ્રવાઢું પ્રમાણ કંઈક વધારે ૧૦૦ ગૈાજન જેટલુ કહેવામાં આવેલ છે. એ સીતાદા મહાનદી જ્યાંથી પ્રપાત કુંડમાં પડે છે ત્યાં એક વિશાળ જિહ્નિકા છે. એનું આયામની અપેક્ષાએ પ્રમાણ ૪ ચેાજન જેટલું અને વિષ્ણુલની અપેક્ષાએ ૫૦ ચેાજન જેટલુ છે. તેમજ એક ચેાજન જેટલા પ્રમાણુનું આનુ માહુલ્ય છે. એના આકાર મગરના मुसा भुणना वा तेभर मे सर्वात्मना वक्रभयी छे, भने सर्वथा निर्माण छे, 'सीओ
ज० १९
4